Andvari - 01.01.2013, Side 41

ANDVARI
VILHJÁLMUR ÞÓR
39
varð olíumálið Vilhjálmi mikið persónulegt áfall - þeim mun verra sem
honum fannst hann aldrei geta borið hönd fyrir höfuð sér eða útskýrt
sinn þátt í málinu án þess að bera þá sök á aðra, sæta sjálfur spotti eða
sitja undir útúrsnúningum. Vilhjálmur var því áfram þögull brotaþoli
til æviloka.
VII
Hinn 1. janúar 1955 kom Vilhjálmur Þór aftur til starfa í Landsbanka
Islands. Þar starfaði hann síðan sem bankastjóri til 1957, en þá varð
hann aðalbankastjóri Landsbanka Islands-Seðlabankans, eins og sá
hluti bankans var nefndur samkvæmt nýjum lögum sem mörkuðu
áfanga til aðskilnaðar milli Landsbanka og Seðlabanka. Hann var svo
skipaður einn af þremur seðlabankastjórum samkvæmt lögum nr. 10 frá
29. mars 1961 en þau komu til framkvæmda 7. apríl það ár. Vilhjálmur
starfaði síðan sem seðlabankastjóri til 1. nóvember 1964 er hann vék
vegna reglna bankans um eftirlaunaaldur. Þá hélt hann til starfa við
Alþjóðabankann í Washington-borg vestra.
Frá því er sagt að þegar Vilhjálmur kom aftur til starfa við
Landsbankann frá Sambandinu hafi hann eitt sinn sagt við góðkunn-
ingja: „Svo fæ ég náttúrlega allar skuldir Sambandsins í hausinn í
bankanum eftir allar þessar framkvæmdir!“ - og glotti við. Reyndin
var sú að Sambandið, ásamt nokkrum fleirum íslenskum stórfyrir-
tækjum, hafði löngum fyrirgreiðslu í Landsbankanum umfram hófleg
áhættuhlutföll. Þegar við bættist fyrirgreiðsla við önnur samvinnufyrir-
tæki, kaupfélög og samstarfsfyrirtæki, var lánastaða samvinnuhreyf-
ingarinnar í bankanum einatt langt umfram skynsamleg áhættumörk,
sérstaklega ef svo var metið að hér væri aðeins um einn sameinaðan
viðskiptaaðila að ræða. Margir gagnrýnendur tóku einmitt þann kost
að telja um eitt og sama fyrirtækið að ræða þótt í raun væru þau fleiri.
Verkefni Landsbanka íslands höfðu ekki tekið verulegum breyt-
ingum frá því að Vilhjálmur hvarf þaðan í árslok 1945. Bankinn var
langstærsti banki þjóðarinnar og hafði grundvallarverkefnum að sinna
fyrir sjávarútveginn, fiskiðnað og útflutningsstarfsemi þjóðarinnar.
Jafnframt annaðist Landsbankinn alla miðbanka- og seðlabankaþjón-
ustu við ríkissjóð og stjórnvöld. Það mæddi því mikið á stjórnendum og
starfsmönnum Landsbankans þegar reynt var að hemja útlánaþenslu ár