Andvari - 01.01.2013, Blaðsíða 132

130
SVEINN YNGVI EGILSSON
ANDVARI
skálda í þjóðarvitundinni og þær geta orðið að hálfgerðri helgisögn. í Vísi
er dregin upp falleg hversdagsmynd af miklum náttúruunnanda og ástsælu
skáldi. Frásögnin hefst við Austurvöll þar sem Steingrímur bjó við Thor-
valdsensstræti 4 ásamt síðari konu sinni, Birgittu Guðríði Eiríksdóttur (f.
1855) og börnum þeirra, sem voru öll að heiman þennan dag:
Daginn sem hann andaðist, var hann um tíma á alþingi að hlusta á umræður um
stjórnarskrármálið og virtist fylgjast allvel með í því máli. Þingfundi var slitið kl. 3
og fór hann þá heim til sín að borða miðdegisverð. Eftir mat sat hann klukkutíma við
lestur, en kl. 5 fór hann að heiman til skemtigöngu upp úr bænum.
Vanastur var hann að fara upp í Öskjuhlíð, og átti hann sjer þar blett, sem honum
var mjög hjartfólginn, og segja kunnugir að þar hafi hann ort mörg af sínum fegurstu
kvæðum. En nú stefndi skáldið inn Laugaveg. Kona, sem leit hann þar út um glugga,
hafði orð á því hve hann væri fjörlegur á fæti, „blessað skáldið". Víst var líka, að þá
kendi hann sjer ekki nokkurs meins, því hann hafði einmitt stungið upp á því við konu
sína, áður hann fór út, að hún gengi með sjer upp að Árbæ í þessu góða veðri, en hún
gat ekki orðið við því sökum heimilisstarfa. En svona langt hafði öldungurinn hugsað
til að ganga.
Skamt fyrir innan Rauðará varð honum snögglega ílt, gekk hann þá út af veginum og
lagðist á jörðina skamt frá og beið þess að það liði frá. Þangað kom til hans unglingur,
sem bauð honum aðstoð sína, en rjett í því ók Chr. Zimsen ræðismaður þar framhjá
og var á leið niður í bæinn. Hann sá að skáldið var veikur og bauð honum að sitja
í vagninum hjá sjer heim. Þáði hann það og studdi unglingspilturinn hann upp í
vagninn.
Á heimleiðinni ræddi hann lítið. Talaði þó um að nú væri norðanrosinn kominn og
þurkurinn.
Þá er því lýst þegar Steingrími er ekið heim að húsi sínu við Austurvöll og
studdur inn, þar sem hann leggst fyrir og fer sífellt hrakandi, uns hann fær
krampateygjur og er svo allur. „Er dauðameinið talið heilablóðfall."1
Frásögn Vísis sýnir ýmsa drætti í þeirri mynd sem samtímamenn höfðu
af Steingrími. Hann er sístarfandi og síungur þótt aldraður sé. Hann er virt-
ur og dáður af háum sem lágum, allt frá konunni, sem horfir áhugasöm á
„blessað skáldið“ út um glugga við Laugaveginn, til unglingsins og ræðis-
mannsins sem koma honum til hjálpar við Rauðará. Hann gengur daglega
út fyrir bæinn og helst upp í Öskjuhlíð þar sem hann á sér sælureit og fær
innblástur úti í náttúrunni. En jafnvel á góðviðrisdegi getur dauðinn haldið
innreið sína, því einnig hann býr í sveitasælunni. Þannig semur lýsingin sig
að alþekktu minni í bókmenntum og listum sem orðað er á latínu sem Et
in Arcadia ego („Einnig í Arkadíu ég“). í ævisögu Steingríms vitnar Hannes
Pétursson í lýsingu Vísis og umorðar hana að hluta á þennan hátt: „Skammt
fyrir innan Rauðará fór skáldið að tína sér blóðberg í ágústblíðunni. En
skyndilega varð honum ómótt, og lagðist hann þá niður rétt við veginn “:
Ekki veit ég á hverju það er byggt að Steingrímur hafi verið að tína sér blóð-