Andvari

Árgangur
Tölublað

Andvari - 01.01.2013, Blaðsíða 117

Andvari - 01.01.2013, Blaðsíða 117
andvari HEIÐARLEIKI OG HRÆSNI 115 blóð, og ævinlega á ferð í myrkri en þoldi ekki ljósið. Það eina sem gat bjargað mennskunni var frelsi viljans, andstæða bælingarinnar.57 Frelsi; sem allra mest frelsi; öll ánauð bara spillir og fordjarfar; það er nú gefið. Taka Gleipnir burt so ekki kyrki hann lengur; með guðlegum ljóma og glansa, hann verður nú annars bráðum að hrævareldi held ég. - Samningar, eða „republik" til reynslu, verra verður það hreint ekki, ég hef trú á samningunum, þeir finnast mér so eðlilegir á þessari samninga öld - bara fara varlega, ekkert ævilangt samningsband, og þá geta náttúrlega fjöldamargir samningar staðið til dauðans.58 Frjáls gat maðurinn bundið sig samningum sem varað gátu ævilangt. Hér er vissulega samhljómur með Sigríði og Steinari en hjá honum gætir meiri þunga og heiftar. Þegar svo löng ræða er lögð í munn Steinari er ekki að furða að hann hafi almennt verið talinn málpípa höfundarins. Það mat þafnast þó fyrirvara. Sigríður, burðarpersóna sögunnar, tekur afstöðu gegn honum og telur hann bölsýnismann sem gangi of langt. Sjálfur finnur Steinar að viðhorf hans lama, draga úr honum þrótt.59 Almannarómurinn er fullgild persóna í þeirri siðgæðis- og samfélagsum- ræðu sem Þorgils gjallandi setur á svið í sögunni. Honum er gefin fullgild rödd sem ætlað er að endurspegla ríkjandi afstöðu í samfélaginu og mynda mótpól við Sigríði. Höfundur tekur jafnframt afstöðu gegn honum með háðs- tóni sem hann vefur tíðum inn í endursögn sína: Blikan sem grúfði í loftinu varð að dimmviðriskólgu, fyrstu hríðarkornunum lamdi niður. Nú var hægt að finna Sigríði sakir, og þær nógu stórar; að skilja við manninn, slíta sig frá svo góðum og skemmtilegum presti, var það ekki dæmalaust. Þó hann tæki sér í staupinu við tækifæri; var kannski rétt að skilja við hann fyrir það; nei, það var ekki hugsanlegt; eitthvað annað hlaut það að vera. Var hún ekki hætt að hlýða messu, og las „romana" um húslestra; og svo sumt sem hún talaði um að trúlausir menn gætu verið heiðvirðir og þjóðnýtir engu síður en aðrir. Það væri ekki óræk sönnun fyrir að Lútherstrú væri sú besta og sannasta trú, þó játendur hennar héldu það. Hún var víst „geggjuð í trúnni", það gat ekki hjá því farið. Menn spáðu að það sæist bráðum, hvað hún hefði í huga með að vera friðlaus að skilja, og hvað úr henni yrði. Og fara svo í Brú til Steinars, sem til margra ára hefði ekki lesið húslestur, var gjörsamlega hættur að vera við messu; skaut kaldyrðum til prestanna, var illa til þeirra, en hélt með trúleysingjum, brigslaði mönnum um hræsni og sagði menn væru á kafi í kreddum og hégiljum; gætu ekki heitið kristnir menn nema að nafninu, til þess vantaði mannúð og mildi. Það var sama hver í hlut átti, þegar svo lá á honum, skaut hann meinlegum sneiðyrðum og ónotalegum hnýflum til hægri og vinstri. Svo sérvitur og harðlyndur og einráður að menn þekktu ekki annað eins. En sá baslarabúskapur sem hjá honum var, ekki lifði hann á bóklestrinum, bara skemmdi sig á honum; hvað gerði hann vanalega á fundum, það var ekki mikið sem hann sagði þá, og þó gat hann talað fyrir sig mannskrattinn, enginn neitaði því. Þó hann baslaði fyrir sig með þrjú börn og ætti fullörðugt með, þá gat hann ekkert hjálpað öðrum eða lagfært stein í vegg.60
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað: 1. tölublað (01.01.2013)
https://timarit.is/issue/426725

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

1. tölublað (01.01.2013)

Aðgerðir: