Andvari

Árgangur

Andvari - 01.01.2013, Blaðsíða 137

Andvari - 01.01.2013, Blaðsíða 137
ANDVARI ER HÆGT AÐ YRKJA HJARÐLJÓÐ SVONA NÆRRI NORÐURPÓLNUM? 135 lýsingar í Grasaferð þar sem sveitasælan og samvera ungmennanna - þau eru reyndar ekki smalar en samræður þeirra og skáldskapur minna á hjarðljóða- hefðina - er samofin hryggð sem birtist ekki síst í ljóðum sögunnar sem lýsa öll missi eða harmi.13 Yngri rómantísk skáld eins og Jón Thoroddsen gátu líka slegið á hjarð- Ijóðastrengi og ort um hlíðina sína fríðu (Barmahlíð) og um fríða sumar- daga þegar leikur hjörð í haga („Ó, fögur er vor fósturjörð“), en slíkar lýsing- ar á sveitasælu íslands eru oft hugarmyndir þeirra sem annaðhvort eru fjarri ættjörðinni eða hugsa til horfins heims bernskunnar, nema hvort tveggja sé. Þannig verður náttúran að eins konar draumaheimi eða hugsjón þegar líða fer á 19. öldina og hún myndar æ sterkari andstæðu við mannheiminn sem er ófullkominn í augum skáldanna. í ættjarðarljóðum birtist ísland oft sem hugsjón og táknmyndir þess eru jafnvel slitnar úr staðbundnu sam- hengi sínu, þannig að úr verður jákvæð upptalning á almennum einkenn- um landslagsins (íslands minni eftir Jónas og „Ó, fögur er vor fósturjörð11 eftir Jón eru kvæði af þessu tagi). Landið verður þá í vissum skilningi að staðleysu eða útópískri sýn, þar sem bestu hliðar þess eru útmálaðar í því skyni að þjappa þjóðinni saman um ísland sem hugsjón.14 Þetta er í stórum dráttum náttúrusýnin og hjarðljóðahefðin sem Steingrímur Thorsteinsson gengur að þegar hann stígur fram á ritvöllinn upp úr miðri öldinni. En af- staða Steingríms mótast líka af menntun hans og veru í Danmörku þar sem hann kynnist menningarstraumum og samtímalist sem helgast af borgara- legum gildum. Náttúra borgarans Biedermeier er hugtak sem notað hefur verið um menningarástandið í Mið- og Norður-Evrópu eftir Napóleonsstyrjaldirnar og fram um miðja 19. öld. Tímabilið einkenndist af borgar- og iðnvæðingu og uppgangi millistéttar- innar. Borgaralegar dyggðir og smekkur settu sterkan svip á menninguna og birtust í einföldum stíl, smekkvísi og samhljómi. Náttúran var í bókmennt- um og listum sýnd á sambærilegan hátt, þar sem áhersla var lögð á fegurð, samræmi, hlutföll og hvers kyns upphafningu. Hún var oft kvengerð - sér- staklega í skáldskap karla - og sýnd sem móðir eða meyja, enda svaraði sú mynd hennar til hins upphafna hlutverks sem konur fengu í mörgum borg- aralegum samfélögum Biedermeiertímans, þegar þær voru gerðar að helstu táknmynd og samnefnara dyggðugs lífernis og góðra fjölskyldugilda. Lögð var áhersla á allt að því kvenlega fegurð landslags og náttúrufyrirbæra, auk þess sem rætt var um móðurjörðina sem fæðir og fóstrar allt líf og þar fram eftir götunum. Náttúra borgarans var því vistleg, stillt, nákomin, harmon-
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188

x

Andvari

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Andvari
https://timarit.is/publication/346

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.