Úrval - 01.09.1953, Side 7

2000 ÁRA GAMALT ANDLIT
5
sem fundizt hefur. Það var gert
úr drifnu silfri.
Nokkru sunnar, í mýri nálægt
Tollund, fundu mótekjumenn lík
af karlmanni. Líkaminn hafði
ekki allur varðveitzt vel, en fund-
urinn var, og mun sennilega
verða — einstæður í sinni röð
vegna þess hve furðulega vel
andlit mannsins hefur varð-
veitzt. Hvergi annars staðar í
heiminum hefur mannsandlit
komið jafnóskemmt til okkar
aftan úr grárri forneskju.
Mannsleifar hafa geymzt víða
í heiminum. En á egypzku
múmíunum, jafnvel þeim beztu,
eru andlitin skorpin og hrukk-
ótt, kinnarnar innfallnar og nef-
in brotin. Á múmíum í Perú
hefur sjaldan varðveitzt manns-
lögun á andlitunum. Þurrkuð
Maori höfuð og sigurtákn frá
Austur-Indíum og Kyrrahafi eru
jafnan sviplaus. Það eru aðeins
hin samanskroppnu. höfuð frá
Suður-Ameríku, sem varðveitt
hafa þann dularfulla og óræða
svip, sem vekur hjá manni grun
um að dauðinn hafi í rauninni
aldrei vitjað þessa andlits. Hins-
vegar eru þau miklu minni en
lifandi mannsandlit.
Andlit Tollundmannsins hef-
ur varðveitzt svo vel, að okkur
finnst við þekkja hann. Það er
mjótt og ekki sérlega stórt, og
af þeirri tegund sem við gætum
séð á sömu slóðum enn í dag.
Nefið er festulegt og fallegt —
hefur bognað eilítið af þrýstingi
frá mónum, en það er eina
breytingin, sem orðið hefui' á
andlitinu. Hrukkurnar á enninu
bera vott um rólega íhygli. Svip-
ur hinna lokuðu augna hefur
varðveitzt allur — hver smá-
hrukka. Munnurinn er lokaður;
boglína varanna er fagurlega
dregin og svipur þeirra festu-
legur og ber vott um sjálfs-
öryggi. Þetta er andlit sofandi
manns, manns sem hefur lokað
augunum til að fá sér stuttan
blund. Andlit gætins og góðvilj-
aðs manns, bændahöfðingja,
ekki þrælsandlit. Við neitum að
trúa því að hann sé dauður. Það
er lifandi maður bak við hlýja,
góðlátlega glettni þessa. andlits.
Hann vaknar bráður. Hann hef-
ur aðeins sofið — í tvö þúsimd
ár.
Við höfum ekki hugmynd um
hver hann er. En við vitum,
að þegar sveitin var í hættu,
að þegar hungur eða önnur óár-
an ógnaði íbúunum, gripu þeir
stundum til þess örþrifaráðs að
fóma höfðingja sínum. Hann
var sendur til að friða goðin.
Eða hann fór af sjálfsdáðum,
lét fórna sér, af því að það var
skylda hans að fórna öllu fyrir
þegna sína.
Tollund-maðurinn var ekki
tekinn af lífi á niðrandi hátt.
Höfuð hans var brotið. Hann
var hengdur; og leðursnaran var
látin vera kyrr um háls hans
svo að goðin mættu sannfærast
um að hann hefði hlotið heið-
arlegan dauðdaga. Því að heng-
ing var fórnardauði. Óðinn var