Úrval - 01.09.1953, Blaðsíða 34

32
ÚRVAL
með götum á, sem stinga má
í gegnum „eldsneyti“ og hafa
hemil á keðjuverkuninni. Þessi
reaktor mun brenna léttu úran-
íum eða plútóníum, en hann á
líka, eftir útreikningum okkar,
að breyta meira af þungu úran-
íum í plútóníum eða thoríum í
úraníum 233 (sem hvorttveggja
er ágætt ,,eldsneyti“) en hann
brennir af léttu úraníum.
Munu menn nú skilja heitið
,,breeder“-reaktor: þegar létt
úraníum „brennur", framleiðir
það, eða „fæðir“, nýtt „elds-
neyti“ — meira en eyðist af því
sjálfu.
Hitinn frá reaktornum mun
verða fluttur í gufuketil eftir
leiðslum, en efnið, sem flytur
hann, verður ekki vatn — held-
ur málmur.
Það er hægt að bræða öll
efni með því að hita þau nógu
mikið (vatn er í rauninni að-
eins bráðinn ís), og með enn
meiri hitun er hægt að láta
þau gufa upp. Vatn er ekki
hægt að nota til að flytja hita
frá reaktor, til þess er hitinn
allt of mikill, gufuþrýstingur-
inn yrði svo mikill, að næst-
um ógerlegt væri að búa til
leiðslur, sem þyldu hann. Suðu-
mark málma er miklu hærra
en vatns. Járn bráðnar t. d.
ekki fyrr en við 1500°, og guf-
ar ekki upp fyrr en við 2400°.
Málmfræðingar okkar hafa því
komizt að þeirri niðurstöðu, að
bezt sé að hella bráðnum
málmi í rörin frá reaktornum
til gufuketilsins. Við munum:
þó ekki nota jám, heldur
málmblöndu, sem sennilega
verður að mestu leyti málmur-
inn natríum.
En allt er þetta að mestu
leyti enn hugmyndir og áætl-
anir. Ætlun okkar er að gera
áætlanirnar að veruleika.
Fyrsta og mikilvægasta skref-
ið er að fá umráð yfir nægi-
lega miklu „frum-eldsneyti“,
þ. e. úraníum 235 eða plútón-
íum.
Næsta skrefið er að teikna,
setja saman og reisa „breeder“-
reaktora. Sem stendur erum.
við að reisa lítinn tilrauna-
reaktor, sem við ætlum að
reyna á ýmsa útreikninga, er
við höfum gert, en jafnframt
er byrjað á öðrum stærri
„alvörureaktor", sem margir
vísindamenn og verkfræðingar
vinna nú þegar að. Málmfræð-
ingar okkar vinna að því að
gera stengur úr úraníum 235
eða plútóníum, og aðrir verk-
fræðingar gera tiiraunir með
fyrrgreindar málmblöndur, sem
eiga að flytja hitann frá reak-
torunum til gufukatlanna.
Efnafræðingarnir munu fá það
verkefni að skilja hið nýja
eldsneyti (plútóníum eða úran-
íum 233) frá úraníum 238 eða
thoríum.
Jafnframt því sem þessir
tæknifræðingar gera tilraunir
sínar verða þeir að láta vís-
indamennina, sem sjá um bygg-
ingu kjarnorkuversins undir