Úrval - 01.09.1953, Page 75

HRAÐI L.ÍFSINS
ég hef kynnzt — virðast til þess
ætluð fyrst og fremst að mæla
hugsanahraðann. Augljóst er,
að við sem erum seinir að hugsa,
erum mjög illa settir í lífsbar-
áttunni, því að engum dettur í
hug að ráða til starfa mann,
sem ekki getur fylgzt með vél-
unum eða mönnunum sem
stjórna vélunum. En það sem
mér er efst í huga núna er ekki
svo mjög hagnýt notkun hug-
ans, heldur notkun hans til að
njóta lífsins.
Til dæmis þegar ég fer í bíó,
þá rennur allt saman fyrir mér,
og eftir nokkrar mínútur verð
ég að leita til konunnar minnar.
Ég hvísla: „Er þetta sama
stúlkan sem við sáum fyrst?“
Og hún hvíslar á móti: „Nei,
það eru þrjár stúlkur í myndinni
— ein há og ljóshærð, önnur
lítil og ljóshærð, sú þriðja með-
alstór og dökkhærð. Við skul-
um kalla þær A, B og C. Sögu-
hetjan er maðurinn, sem tekur
ofan þegar hann kemur inn í hús,
Hann á eftir að verða ástfang-
inn af þeim öllum, fyrst af B, síð-
an C og loks A.“ Og þetta reyn-
ist rétt. Þarna er hugur, sem
hefur þjálfað sig upp í að vinna
með vélhraða — þó að hann geti
raunar einnig farið sér hægt.
Það sem ég á við er, að flestir
bíógestirnir hugsa nógu hratt til
þess að fylgjast fyrirhafnarlítið
með hinni hröðu atburðarás og
skjótu sviðsbreytingum. Þeir
hugsa miklu hraðar en fólk
hugsaði fyrir þrjátíu árum: ef
75
til vill af því að þeir sem ekki
eru nógu fljótir að hugsa á
strætum stórborganna nú á dög-
um fá kannski ekki annað tæki-
færi til að hugsa hér í heimi.
Augljóst er, að þessi hraði í
hugsun, sem kvikmyndirnar
krefjast af áhorfendum, hlýtur
að hafa áhrif á aðra þætti
skemmtanalífsins. Nokkru fyrir
styrjöldina átti ég tal við kunn-
an leikstjóra um leikritagerð;
hann komst að orði eitthvað á
þessa leið: „Kvikmyndirnar
hafa kennt fólki að vera fljótt
að átta sig á því sem koma skal,
og það er jafnfljóthuga þegar
það kemur í leikhús. Af því leið-
ir, að leikritaskáldin verða að
vera margfalt liprari í samningu
leikrita sinna en þau voru fyrir
nokkrum árum, ef þau vilja ekki
að áhorfendurnir fari fram úr
þeim.“ Flestir leikhúsmenn
munu segja, að þessi orð eigi
enn betur við í dag en þegar þau
voru töluð.
Og vissulega væri það undar-
legt, ef almenningur, sem van-
izt hefur miklum hraða í kvik-
myndum, og leikritum, gerði sig
ánægðan með gamla seinagang-
inn í skrifuðum skáldskap. Enda
gerir hann það ekki. Ritstjórar,
sem væntanlega vita hvað við-
skiptavinir þeirra vilja, kref jast
æ styttri skáldsagna og æ hrað-
ari atburðarásar — sagna sem
fara af stað eins og spretthlaup-
ari á Ölympíuleikum og halda
sprettinum á leiðarenda. I Ame-
ríku, þar sem þessi þróun erkom-