Úrval - 01.06.1955, Síða 30

28
ÚRVAL
ofurkappi, að við eigum erfitt
með að liðsinna börnunum. En
það er líka margt fleira, sem
eykur á erfiðleika okkar. I
fyrsta lagi það, að ef við höf-
um gerzt þátttakendur í sam-
keppninni og efnislegu mati á
menningarlífinu, getum við ekki
barizt á móti því. f öðru lagi,
ef við eigum í sömu baráttunni
sjálf um val lífsmæta, hikum
við að taka skýlausa afstöðu í
siðferðilegum vandamálum. Við
eru því fegin að geta velt aðal-
ábyrgðinni yfir á hinn sívaxandi
fjölda staðgengla foreldranna:
kennara, ármenn (social work-
ers), geðlækna og sálfræðinga.
Auk þess þyngja þessir stað-
genglar stundum byrði okkar
með því að gefa í skyn, að við
létum betur ógert að innræta
börnum okkar nokkur lífsmæti.
Afsal foreldranna á ábyrgð
sinni veldur því að börnin verða
æ háðari jafnöldrum sínum.
Bandarísk börn leita æ meira
hvert til annars um mat á hegð-
un sinni, umbun og refsingu.
Stundum verður þetta til þess
að flokkar myndast, misjafn-
lega skipulagðir og afbrota-
hneigðir. En venjulega birtist
þetta í því, að börnin líkja af
þrælbundinni undirgefni, eftir
hegðun félaga sinna. Ösjálf-
stæði barnanna gagnvart félög-
um sínum á sér fyrirmynd í
heimi hinna fullorðnu. Enda
þótt landnáminu sé lokið, og
iðnaðarríki risð á legg, er millj-
ónamæringurinn, sem upphófst
af eigin rammleik, ennþá
hetja í þjóðfélagi okkar. Það
er ekki ætlast til þess, að
dugmikill bandarískur dreng-
ur njóti stuðnings föður síns
og hreiðri um sig í hlýju
bóli föðurhúsanna. Þvert á móti
skal hann vera harðsvíraður
einstaklingshyggjumaður, byrja
með tvær hendur tómar og feta
sig áfram til auðs og valda.
Það er ætlazt til þess að hann
sýni styrk sinn í viðureigninni
við jafnaldra sína. Af því staf-
ar, að börn okkar telja álit fé-
laganna oft þyngra á metunum
en álit okkar foreldranna.
Hin bandarxska sarnkeppni er
tvíeggjað sverð. Hún hefur sér
það til gildis, að hafa leyst úr
dróma feikimikla mannlega
orku. Sú orka hefur svo stuðlað
að stórkostlega bættum lífskjör-
um og verið driffjöður hinna
miklu tæknilegu framfara okk-
ar ungu þjóðar. Hún hefur
skorað ofureflið á hólm og gert
hinar ólíklegustu vonir að raun-
veruleika.
En hin egg sverðsins ristir
djúpt í kjarna siðgæðis okkar.
Hún veldur óánægju með nútíð
og fortíð. Hún veldur ástríðu-
kenndu rótleysi, sem knýr okk-
ur sífellt lengra áfram. Gærdag-
urinn er óðar horfinn langt aft-
ur í gráa forneskju, og það er
að verða öfugmæli, að segja „í
dag“, því að morgundagurinn
er helft lífs okkar. Öll þráum
við meira af öllum hlutum. Það
er ekkert hóf á kröfum okkar.