Úrval - 01.06.1955, Síða 58

56
TÍRVAL
af oss; vér erum bæði mæður
þeirra og feður. Þessi afsprengi
eru oss dýrkeyptari, en jafn-
framt til meiri sæmdar, ef þau
búa yfir einhverju góðu; því að
þær dyggðir, sem börn vor eru
gædd, eru miklu fremur eign
þeirra en eign vor; hlutdeild
vor í þeim er sáralítil; en sú
fegurð, sá yndisþokki og þau
verðmæti, sem hin eru gædd, eru
alveg eign vor . . .
Ég er á móti hverskonar vald-
beitingu í uppeldi viðkvæmrar
sálar, sem maður elur upp til
særndar og frelsis. Það er villi-
mennska að beita strangleik og
þvingun, og ég álít, að því sem
maður fær ekki framgengt með
skynsemi, hyggindum og dugn-
aði, fái maður aldrei áorkað
með valdi . . .
De Montluc sálugi marskálk-
ur, sem missti son sinn á Mad-
eira, kvað sig hafa tekið það
sárast við sonarmissinn, að
hann hefði aldrei opnað hjarta
sitt fyrir syni sínum, og að
vegna bjánalegrar föðuralvöru
hefði hann rænt sig gleðinni af
því að elska hann og kynnast
honum og einnig tækifæri til að
sýna honum þá einlægu vináttu,
sem hann bar í brjósti til hans,
og það álit, sem hann hafði
á hetjulund hans. ,,Og þessi
veslings drengur," sagði hann,
„kynntist aldrei öðru en
ströngum svip, fullum fyrirlitn-
ingar, og hann hefur tekið þá
trú með sér í gröfina, að ég
hafi ekki kunnað að elska hann
og meta að verðleikum. Hverj-
um geymdi ég að opinbera þá
sérstæðu væntumþykju, sem ég
bar í brjósti til hans ? Hefði
hann ekki átt að finna alla
gleði mína og þakklæti? Ég
hef kvalið mig og pínt til þess
að halda þessari bjánalegu
grímu, og þessvegna hef ég rænt
mig gleðinni af því að vera með
honum, jafnframt því sem ég
glataði elsku hans, sem hlaut
að vera mjög köld, þar sem
hann hafði aldrei mætt öðru en
harðýðgi hjá mér.“ Mér finnst
þessi sjálfsásökun í alla staði
réttmæt, því að reynslan hef-
ur kennt mér, að ekki sé
til nein betri huggun og hugfró
við missi vinar en sú, sem felst
í þeirri vitneskju, að vér höfð-
um sagt honum allan hug vorn
og að samvistir okkar höfðu
alla tíð verið ánægjulegar.
Um orð.
Hvernig skyldi ég nokkurn-
tíma geta tjáð hinn stöðuga
straum hugsana minna, hvert
svo sem viðfangsefni þeirra er,
þegar Diomedes gat fyllt 6000
bindi með málfræðilegum við-
fangsefnum eingöngu ? Hvers er
mælgi mín megnug, þegar þetta
haltrandi málæði gat kæft all-
an heiminn með svo ógnarleg-
um bókarhlaða? Svo mörg orð
aðeins vegna orðanna sjálfra!
Ó, Pýþagoras! hví bægðir þú
ekki burt þessu steypiflóði . . .
. . . Mér er vissulega alvara!!
Skriftarkláðinn virðist vera.