Læknablaðið : fylgirit - 05.01.2015, Qupperneq 44

X V I I V Í S I N D A R Á Ð S T E F N A H Í
F Y L G I R I T 8 2
44 LÆKNAblaðið/Fylgirit 82 2015/101
E 116 Hydrogen sulfide and mortality in Reykjavik, Iceland: A
population based case-crossover study
Ragnhildur Gudrún Finnbjörnsdóttir1, Anna Oudin2, Bjarki Þór Elvarsson3,
Þórarinn Gíslason5,6, Vilhjálmur Rafnsson7
1Centre of Public Health, University of Iceland, 2Occupational and Environmental Medicine,
Department of Public Health and Clinical Medicine, Umeå University, 3Science Institute,
University of Iceland, 5Faculty of Medicine, University of Iceland, 6Department of Allergy and
Respiratory Medicine and Sleep, Landspítali University Hospital, 7Department of Preventive
Medicine, University of Iceland
rgf1@hi.is
Introduction: The aim is to study the association of short-term increases
in the traffic related pollutants nitrogen dioxide (NO2), ozone (O3),
particulate matter (PM10), sulfur dioxide (SO2), and in particular, the
geothermal source specific hydrogen sulfide (H2S), with mortality.
Methods and data: Daily mortality were obtained from the National
Cause-of-Death Registry, Statistics Iceland and data on NO2, O3, PM10,
SO2, and H2S concentrations were obtained from the Environment
Agency of Iceland for 2003 to 2009. A time-stratified case-crossover
design was used to estimate the possible effect of short-term exposure
of air pollution and mortality. We stratified by season, gender, and age
(<80 and 80≥ years).
Results: The inter-quartile range (IQR) of the 24-hour concentration
levels of NO2, O3, PM10, SO2, and H2S over the study period was 17 µg/
m3, 20 µg/m3, 13 µg/m3, 2 µg/m3, 3 µg/m3, respectively. For every IQR
increase in 24-hour concentrations of H2S, a significant association
was found with non-accidental mortality during the summer months
of May-November at lag 1 and 2 (5.05%, CI: 0.61-9.68% and 5.09%, CI:
0.44-9.97%), among the elderly at lag 0 and 1 (1.94%, CI: 0.12-1.04% and
1.99%, CI: 0.21- 1.04%), and among males at lag 1 (2.26%, CI: 0.23-4.33%).
No statistical association was found between H2S concentration levels
and cardiovascular mortality. Other pollutants did not show increase or
consistent patterns of ORs.
Conclusions: The results suggest that ambient H2S air pollution may
increase non-accidental mortality, although multiple comparisons
have to be considered in our study. Traffic related pollutants were not
associated with mortality in Reykjavik.
E 117 Ofurnæmi tannbeins
Jónas Geirsson
Tannlæknadeild Háskóla Íslands
jonasge@hi.is
Inngangur: Viðkvæmni eða ofurnæmi í tannbeini er vandamál sem
tannlæknar þekkja vel og erfitt er að meðhöndla. Tannbein sem verður
berskjalda í munnholi getur orðið fyrir ertingu af ýmsum toga valdið
sársauka. Margar meðferðir hafa verið reyndar til að minnka eða stöðva
þessa viðkvæmni (tannkrem, CO2 laser irradiation, bindiefni,anti-
bacterial lyf, flúorskol og lökk, calcium phosphate, potassium nitrate,
oxalates). Tilgangur rannsóknarinnar er að skrá upplýsingar um ofur-
næmi í tannbeini hjá sjúklingum tannlækna og tannfræðinga á Íslandi
og mismunandi meðferðum sem beitt er.
Efniviður og aðferðir: Rafræn könnun með 21 spurningu var send til
tannlækna og tannfræðinga á Íslandi. Alls svöruðu 40 (38 tannlæknar og
2 tannfræðingar). Könnunin miðaði að því að athuga atriði er tengjast
ofurnæmi í tannbeini hjá sjúklingum sem koma á tannlæknastofur.
Niðurstöður: Ofurnæmi í tannbeini var oftar skráð hjá konum (60%) en
körlum (3%). Algengustu aldurskeið skráð með ofurnæmi voru 30-39
ára (33%), 40-49 ára (25%) og 20-29 ára (18%). Algengustu tennur með
ofurnæmi voru efrigóms forjaxlar og jaxlar, því næst neðrigóms fram-
tennur og jaxlar og að endingu efri góms framtennur. Tennur með tann-
holdshörfun voru oftast skráðar með viðkvæmni (68%), þar á eftir fylltar
tennur (13%) og tennur með sýruslit (13%). Tennur eftir tannholdsmeð-
ferð voru skráðar í fyrsta sæti 8% tilfella.
Ályktanir: Þörf er á upplýsingum til greiningar og kynningar fyrir
sjúklinga og hvernig á að meðhöndla og fyrirbyggja ofurnæmi tann-
beins fyrir tannlækna.
E 118 Viðhorf til gagnreyndra vinnubragða: Er það breytilegt milli
heilbrigðisstétta?
Sólveig Ása Árnadóttir1, Þjóðbjörg Guðjónsdóttir1, Halldór S. Guðmundsson2,
Hervör Alma Árnadóttir2, Sigrún Júlíusdóttir2
1Námsbraut í sjúkraþjálfun, læknadeild Háskóla Íslands, 2félagsráðgjafadeild Háskóla Íslands
saa@hi.is
Inngangur: Ef innleiða á gagnreynd vinnubrögð á farsælan máta í heil-
brigðisþjónustu skiptir sköpum að þekkja bakgrunn og viðhorf fagfólks
á því sviði. Markmið þessarar rannsóknar var að greina hvort viðhorf
til nýrrar þekkingar og gagnreyndra vinnubragða sé mismunandi
milli sjúkraþjálfara og félagsráðgjafa eða hvort aðrir persónu- og um-
hverfisþættir hafi sterkari tengsl við slík viðhorf.
Efniviður og aðferðir: Rafrænar kannanir voru sendar til allra í
Félagi sjúkraþjálfara og Félagsráðgjafafélagi Íslands (árin 2012-2013).
Þátttakendur voru 214 sjúkraþjálfarar og 163 félagsráðgjafar. Viðhorf
til gagnreyndra vinnubragða voru mæld með Evidence-based practice
attitude scale (EBPAS) og fjórum undirkvörðum hans. Línuleg marg-
breytuaðhvarfsgreining var notuð við gagnagreiningu.
Niðurstöður: Samkvæmt heildarstigum á EBPAS tengdist jákvæðara
viðhorf til gagnreyndra vinnubragða því að vera sjúkraþjálfari (p=0,006),
kona (p<0,001) og í yngri aldurshópum (p=0,033). Jákvæð niðurstaða á
EBPAS undirkvarða, sem metur hvort viðkomandi er reiðubúinn að
fylgja ytri kröfum um gagnreynd vinnubrögð, tengdist því að vera kona
(p=0,001). Jákvæð niðurstaða á EBPAS-undirkvarða, sem metur hvort
viðkomandi vill nota faglegt innsæi við val á nýjum aðferðum, tengdist
því að vera sjúkraþjálfari (p=0,001) og að veita frekar einstaklingsmeð-
ferð en hópmeðferð (p=0,026). Jákvæð niðurstaða á EBPAS-undirkvarða,
sem metur hversu opinn viðkomandi er fyrir nýjungum í starfi, tengdust
því að vera sjúkraþjálfari (p=0,001), kona (p=0,021) og með framhalds-
menntun (p=0,037). Samkvæmt EBPAS-undirkvarða, sem metur and-
stöðu við að fylgja stöðluðum meðferðarleiðbeiningum, lýstu karlar
meiri andstöðu en konur (p=0,013).
Ályktanir: Niðurstöður benda til þess að við innleiðingu gagnreyndra
vinnubragða í heilbrigðisþjónustu eigi að taka mið af faglegum bak-
grunni, kyni, aldri, menntun og starfssviði viðkomandi heilbrigðis-
starfsmanns.
E 119 A mixed method study of neglect measures and patients’
experiences
Marianne E. Klinke1,2, Haukur Hjaltason2,3, Þóra B. Hafsteinsdóttir1,4, Helga
Jónsdóttir1
1Faculty of Nursing, University of Iceland, 2Neurological Department, Landspítali University
Hospital, 3Faculty of Medicine, University of Iceland, 4Department of Rehabilitation, Nursing
Science and Sport, Rudolf Magnus Institute, University Medical Center Utrecht
klinke@simnet.is
Introduction: Most studies are unsuccessful in revealing neglect
problems in the everyday life of stroke patients after discharge from
rehabilitation to their own homes. The purpose of this mixed method