Læknaneminn - 01.09.1981, Síða 55

Mynd 19. Stór emhysem bulla í lob. inj. sin. Endurteknir
bronkitar. Fór í aðgerð.
og er þá um organiseraðan æðastreng að ræða. Ano-
malös æðar geta einnig valclið strengskuggum (ano-
malös venös rennsli, seqvestrerað lunga). Við smá
dreifð drep i lungum geta stundum sést rákir, er líkj-
ast septallínum. Þær eru þó heldur óalgengar og
vanalega þykkari og breiðari.
HOLUR OG LOFTFYLLT RÚM. LOFTBRJÓST
Holur og loftfyllt rúm
Holur í lungum geta komið fram með ýmsu móti.
Vegna elastiskrar gerðar lungnanna, afstöðu til loft-
veganna og hins negatífa þrýstings í pleuraholinu, er
þeim sérlega hætt við holumyndun, en tilefni þess
getur verið margháttað og má þar á meðal nefna
meðfædda sjúkdóma, bólgur eða ýmsa bólgukyns
sjúkdóma, áverka, æxli eða röskun á þrýstingshlut-
föllum vegna stíflu í berkju eða berkjugrein. Tvö
eru aðalform á holum: Þunnveggja holur og þykk-
veggja holur.
Þunnveggja holur. Þær koma fram sem hringlaga
skuggar, en ekki þó alltaf, og algengastar eru holur
sem hafa samband við berkju eða berkjugrein, em-
fysematös búllur (sjá mynd 19), berklaholur og hol-
rúm sem myndast við lungnabólgur. Stafylokokkar
eru áhrifamestir í þeim efnum. Þessi post-infektiösu
holrúm ganga vanalega undir nafninu pneumatocele
og eru fremur stór alveoler holrúm með yfirþrýst-
ingi. Við pneumothorax getur einnig myndast hol-
rúm. Holrúmin eru fyllt lofti, en geta fyllst vökva,
þunnum eða þykkum og vökvaborð komið fram, þær
líkjast þá abscessholu, og ef þær fyllast alveg getur
útlitið verið túmorlegt.
Þykkveggja. holur. Ekki er óalgengt að æxli, t. d.
berkjucarcinoma nekrotiseri í miðju og líli þá út
sem þykkveggjuð óregluleg hola; í meinvörpum
skeður það nær aldrei, þeir vaxa expansíft. Berkla-
og ígerðarholur geta haft þykka, óreglulega og in-
filteraða veggi. Igerðin kemur þó í fyrstu fram sem
þétting, nekrótíserar svo og myndar gröft og vefja-
leifar. Ef samband kemst á við berkju kemur vökva-
borð (sjá mynd 20) í ljós. Þess má geta hér að
sveppir, bjá okkur sér í lagi aspergillus (myglu-
sveppur), geta tekið sér bólfestu í devitaliseruðum
lungnavef, vaxið þar og myndað „mycetóm“ (asper-
gillum) (sjá mynd. 21). Það er ekki fátítt í gömlum
berklaholum, ígerðarholum, infarkt-holum, emfysem-
búllum og berkjuholrúmum. Sveppar, sem valdið
geta holrúmum í lungum eru t. d. við coccidioido-
mycosis og histoplasmosis, sem þekkjast ekki hér á
landi.
I lokin má geta þess, að nokkrir sjúkclómar ein-
Mynd 20. Abscessus lob. inj. sin. Stórt holrúm með vökva-
borði, ekki samt í sneiðmynd, þar sem sjúkl. liggur þá.
LÆKNANEMINN
53