Úrval - 01.09.1963, Side 120

Úrval - 01.09.1963, Side 120
132 ÚR VAL jarðaf, en þar greina segul- skautin elektrónurnar og prótón- urnar í sundur. Við það myndast eitt af geisl- unarbeltunum, sem eru nálægt jörðu. Þegar sumar af prótón- unum berast inn í gufuhvolf jarðar, valda þær því, að gufu- hvolfið gefur frá sér ljós það, sem stjörnufræðingar kalla „ár- órur“ (norðurljós). Þau myndast einmitt á sói- blettatímabilum. Norðurljósin koma einmitt fram um leið og sólstormar eða sóleldar, sem myndast nálægt hinum dökku svæðum, sem köll- uð eru sólblettir. Ekki er mikið um norðurljós, þegar tiltölulega rólgt ástand ríkir i sólinni. En þegar vart verður við mikla sólblettastarfsemi, sjást norður- ljós stundum dag sem nótt lang- tímum saman. Þessi tímiabil sólblettastarf- semi, allt frá upphafi eins tíma- bils mikillar starfsemi til upp- hafs þess næsta, ná yfir um 11 ár. f hvert sinn sem slíkt tímabil mikillar sólblettastarfs- semi hefst, taka stjörnufræð- ingar og jarðeðlisfræðingar til að rannsaka norðurljósafyrir- brigðið og reyna að fá annað hvort staðfestingu á kenn- ingum sinum eða mynda sér nýjar kenningar og prófa þær. Mjög viðtækar rannsóknir af þessu tagi fóru fram á jarð- eðlisfræðiárinu, sem stóð yfir frá 1. júli 1957 til 31. des. 1958. í 66 löndum var safnað upplýs- ingum um hin ýmsu fyrirbrigði, sem tengd eru starfsemi sólar. Ný vísindatæki manna eru til mikillar hjálpar við rannsókn- irnar. Alls kyns nýr vísindaútbún- aður mannanna hefur hjálpað geysilega við þessar rannsóknir norðurljósanna, svo sem gervi- hnettir, loftbclgir, flugskeyti, myndavélar, ratsjártæki og sér- stök útvarpstæki af ýmsum tegundum. Upplýsingar um ferð- ir prótónanna frá sólinni til jarðarinnar og myndun geislun- arbeltis af þeirra völdum er að- eins hægt að fá með hjálp gervi- hnatta. Ilingað til hafa „Injun“ og „Explorer“ (Könnuður) gervi- hnettir borið tæki til þess að mæla prótónur. Dr. James A. Van Allen, prófessor við Iowa- háskóla, en hann uppgötvaði Van Allen geislunarbeltið, lýsti þvi yfir, að rannsóknir þessar og tilraunir miðuðu að því að rannsaka, hvort það séu geisl- unarbelti á hringsóli yfir heims- skautunum, sem losi sig við „fangelsaðar" agnir með því að
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184

x

Úrval

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.