Úrval - 01.03.1968, Side 33

ÆVI KEPLERS
31
um um þetta mál. Hann var ævin-
lega heldur heilsuveill og reyndu
ferðalög því mikið á hann. En kon-
una fékk hann og er sagt að sam-
búð þeirra hafi verið allgóð fram-
an af, enda þótt þau væru ólík að
eðlisfari.
Brátt dró til tíðinda. Trúarbragða-
deiilur fóru vaxandi, og voru mikl-
ar ráðagerðir með kaþólskum um að
auka áhrif sín í þýzkum löndum.
Áttu Steiermarksbúar von á nýjum
kaþólskum höfðingja sunnan úr
Róm, og segir Kepler í bréfi einu
að menn skalfist þá tilhugsun. En
Kepler var mótmælendatrúar, og er
ekki laust við, að sumum mótmæl-
endum hafi síðar þótt til þess koma
hve fast hann hélt við þá trú eða
var ófús að ganga af henni yfir á
aðra. Það var reyndar svo að hinir
kaþólsku sáu, að Kepler mundi vera
á einhvern hátt merkilegur maður,
og gerðu þeir honum gylliboð, en
hann vildi ekki þiggja. Voru Jesú-
ítar þar að verki eins og víðar um
það leyti. Líklega hefur það þó ver-
ið meir af frændrækni og vinatryggð
en fastheldni við trúarsetningar, sem
Kepler var þarna ósveigjanlegur. Og
svo er ekki ólíklegt að honum hafi
staðiið jafnvel enn meiri stuggur af
sumu því sem þá var í uppsiglingu
sunnan fjaWa en af þröngsýni sinna
eigin trúarbræðra. Kepler mun hafa
vitað að suður á ítalíu var stjörnu-
fróður maður í haldi hjá kirkjunni
og beið dauðadóms fyrir skoðanir
sem Kepler sjálfur mun hafa verið
síður en svo andsnúinn. Þessi mað-
ur hét Giordano Brúnó, og það er
því ekkert undarlegt, að Kepler
fyndist stafa skelfingu og dauða frá
Rómarvaldinu á þessum árum. Engu
að síður átti hann góða vini í hópi
kaþólskra áhrifamanna, og reyndist
sérstaklega einn þeirra honum vel,
svo að ekki gerðu aðrir betur. Og
við hirðina í Prag var frjálslyndi
ríkjandi gagnvart einstökum mönn-
um hvað sem stjórnarstefnunm leið.
Enginn áhrifamaður þar rétti að
vísu út hönd til að bjarga Brúnó,
en menn voru þó farnir að finna
þörf á því þarna rétt um aldamótin
1600 að hafa góða stjörnufræðinga.
Tycho Brahe hinum danska var boð-
ið að koma til hirðarinnar og var
gerður að yfirstjörnufræðingi, en
aðrir voru kallaðir honum til aðstoð-
ar og einn þeirra var Kepler.
Það var mikið lán fyrir Kepler
að komast til Prag, þegar þetta var,
enda fékk hann nú að heita keis-
aralegur stjörnufræðingur og var
lofað góðum launum. Þau greidd-
ust raunar seint eða aldrei, því rík-
iskassinn var tómur, og greiðslu-
fyrirkomulag seinvirkt. En engu að
síður voru Pragárin 1600—1610 einn
hinn bezti kaflii af ævi Keplers. Gat
hann þá lifað því, sem kalla mætti
nokkum veginn eðlilegu lífi og unn-
ið að vísindaverki sínu, enda varð
honum mikið ágengt. Það var hon-
um til happs að komast þama í sam-
starf við Tycho Brahe, því að hinar
nákvæmu athugnir Tychos vora hon-
um ómissandi, og hafði hann reynd-
ar áður haft augastað á þeim. En
því verður heldur ekki neitað, að
fráfaW Tychos skömmu síðar leysti
margan vanda fyrir Kepler, því mað-
ur inn var á alrangri braut hvað
skilning snerti á heimsmyndinni yf-
irleitt. Var hann ráðríkur mjög og