Úrval - 01.03.1968, Page 100

ÚRVAL
hvað það á að gera við peningana.
Fólkinu hraðfjölgar, og það stafar
ekki af því að fæðingar hafi auk-
izt að tiltölu, heldur af því að með-
alaldurinn hefur lengzt, og einkum
dregið úr barnadauða.
Allt spáir þetta góðu. Samt hefur
dregið upp bliku yfir þetta velferð-
arríki sambandslýðveldisins. Margir
ungir menn, sem farið hafa að heim-
an og kynnzt betri háttum, neita
að hverfa heim aftur til þeirra harð-
ræða í sjóferðum, sem ól þeim þrek
og seiglu. Kaupskipafloti Nýfundna-
lands, sem kominn var upp í 500
skip, sem í förum voru, er nú bráð-
um að engu orðinn. Færri og færri
stunda nú veiðarnar, því þar sem
áður þurfti fimmtíu menn, með þeim
ófullkomna útbúnaði, sem þá var,
nægja nú fjórir eða fimm, og skila
þó meiri afla, því útbúnaður togar-
anna er atlur orðinn hinn fullkomn-
asti.
Því meiri sem framfarir verða í
atvinnuháttum, því minni eftirspurn
verður eftir vinnuafli. Nýfundna-
land, sem áður hafði heimsmet í
útflutningi saltfisks, flytur nú út
miklu minna af þeirri vöru, en miklu
fleiri flytjast úr landi en nokkru
sinni fyrr. Og fólkið flytur út bæði
af nauðsyn og vegna þess að yngri
kynslóðin vill ekki sæta þeim kjör-
um, sem feður hennar og mæður
urðu að una við.
Og er þó ekki allt upp talið af
því sem til hnignunar horfir. Horfn-
ar eru einnig hinar fomu dyggðir,
þreklyndið, einbeitnin, verksvitið,
þolgæðið, og reisn og stolt einstakl-
ingsins, og nú er sú hin síðasta af
kynslóðum, sem þessar dyggðir átti,
brátt gengin.
Því þetta er hin undarlega þver-
sögn þessarar aldar: því auðveldara
sem mönnum er gert að komast af,
því meir hnignar þeim eðliskostum,
sem gera þá menn að meiri.
í Eurgeo, og víðast hvar á Ný-
fundnalandi, róa hinir eldri menn
ennþá á opnum bátum, þó að þess
gerist varla nein þörf, svo breyttir
sem tímarnir eru orðnir, og svari
varla kostnaði framar. Enda er þarna
stórviðrasamt á hafinu og ærið
hættusmt, svo ætla mætti að ekki
væri við hæfi sjötugra manna að
sækja sjó á opnum bátum. En þeir
gera það samt, því tamur er barns-
vaninn, og vegna þess að þetta er
líf þeirra og yndi, en ekki ábatans
vegna. En það vita þeir vel, að
enginn tekur við af þeim, að synir
þeirra og sonarsynir muni brátt
hverfa burtu af æskuslóðunum:
Heart's Ease, Pushthrough og hin-
um öðrum fiskiþorpum þama við
strendurnar. Þeir vita að á síðustu
tíu árunum hafa yfir 300 þorp farið
í eyði, svo að þar er enginn eftir.
Þeir vita að unga fólkið muni sækja
til meginlandsins, hverfa í þjóðar-
haf Kanada. Samt grunar þá, að
hinir yngri, sem þessa leið fara,
muni missa einhvers í, sem þeim
sjálfum er dýrmætt.
☆