Úrval - 01.11.1970, Side 128

126
ÚRVAL
óvenju dagfarsprúður, og var nú á
góðum batavegi.
Önnur sagan var um hr. J., sem
hljóp á brott með frú Z, og hvernig
makar þeirra, hvors um sig, fyrir-
gáfu þeim og tóku þau í sátt aftur.
Ég trúði þessu, þegar ég heyrði sög-
una fyrst, en við eftirgrenslan kom
allt annað upp úr dúrnum. Móðir
frú Z hafði skyndilega veikzt í lít-
illi, afskekktri borg, sem erfitt var
að komast til. Bíll frú Z var í ólagi,
og maður hennar átti í harðri bar-
áttu við bráðáríðandi viðskiptamál.
Frú J. komst ekki frá fárveiku barni
sínu, en gaf fullt samþykki sitt til
þess, að maður hennar æki frú Z til
sjúkrabeðs móð,ur hennar. Satt er
það, að þau voru fjarverandi í einn
eða tvo daga og var tekið opnum
örmum er þau komu heim aftur. Og
hvers vegna ekki? Hvers vegna var
þessi skýring ekki látin fylgja sög-
unni þegar hún gekk um borgina?
Sökum þess að einhver fylliraftur
hafði séð þau aka burt úr borginni á
augsýnilega hraðri ferð haft orð á
þessu í næstu vínkrá og með morg-
unsárinu var hneykslið fullkomnað.
Þriðja sagan var um unga stúlku,
sem hafði fengið heimsókn af roskn-
um manni og verið ein með honum
í húsinu og verið ein með honum í
húsinu um stund. Hann hafði gefið
henni demantshring, sem hún var
hreykin af og gerði sér far um að
sýna. Þegar maðurinn fór, sneri
unga fólkið við henni bakinu,%því að
bærinn okkar er siðsöm og kirkju-
rækin smáborg. En demanturinn var
eftirlíking og maðurinn var föður-
bróðir hennar, og sagan var ein-
göngu byggð á heimskulegri
hreykni stúlkunnar sjálfrar. En
mannorði hennar var spillt og það
mun líða á löngu áður en sá skaði
er bættur.
Ég hef valið aðeins fáar af þeim
ósönnu sögum, sem við tókum til
athugunar, og ég valdi þessar af því
að þær eru táknrænar fyrir alla
staði. En þegar við höfum leitt í
ljós staðreyndirnar, tökum við
hjónin sjálf sögusagnirnar til end-
anlegrar meðferðar. Þá sköpum við
okkur hentug tækifæri til þess að
leiða talið að viðkomandi fólki og
áður en áheyrendur okkar komast
að til að segja nokkuð, segjum við
þeim allan sannleikann. Við minn-
umst ekki einu orði á upprunalegu
hneykslissöguna, en leggjum aðeins
fram sctaðreyndirnar. Og það
furðulegasta af þessu öllu er það, að
þeir, sem á hlýddu, hraða sér á brott
jafn ákafir að koma þessum góðu
fregnum á framfæri eins og þeir áð-
ur voru sólgnir í að breiða út þær
slæmu. Ég held, í hreinskilni sagt,
að við höfum í ýmsum tilfellum
hjálpað til að rétta við fólk, sem
orðið hefur fyrir röngum sakargift-
um.
Ég tek það, ekki nærri mér, sem
við urðum fyrir. Ég harma ekkert
þær árásir, sem við urðum fyrir að
ósekju. Allar lexíur lífsins eru þess
virði að læra þær jafnvel þótt það
valdi sársauka. Og lærdómurinn,
sem við höfðum öðlazt af reynslu
okkar af sögusögnum er sá, að trúa
aðeins því, sem við sjálm vitum og
sjáum með eigin augum.
Áður en sögusagnirnar snertu
okkur sjálf, fórum við með mark-
laust hjal, en þá fremur gætilega.