Úrval - 01.11.1975, Side 55

Úrval - 01.11.1975, Side 55
APINN SEM TALAR VIÐ FÓLK 53 unni, sem hún hefur skrifað, og bíður svars. Pó er þetta ekki lygisaga. Þetta er stórkostleg tilraun til að hafa skoð- anaskipti við dýr, og fyrstu niður- stöður tilraunarinnar hafa hróflað við goðsögninni um það, hve sérstæð mannskepnan sé. Pví sjimpansinn, sem heitir reyndar Lana, skilur og getur sjálfstætt notað tungumál, en það er hæfileiki, sem fram að þessu hefur verið talið, að maðurinn einn byggi yfir. Duane M. Rumbaugh, hinn alvar- legi, 46 ára gamli sálfræðingur, sem hefur veitt tilrauninni forstöðu, segir að geta hennar til að nota tjáskipti af þessu tagi hafi farið langt fram úr fegurstu vonum þeirra, sem að til- rauninni standa. Lana lifir hinu sérstæða lífi sínu í Yerkes dýrafræðistofnuninni við Em- ory háskólann í Atlanta í Georgíu. Hún hefur náð góðum tökum á „yerk- ísku“, sem er eins konar „hagrædd" enska, og hefur þannig áhrif á um- hverfi sitt eftir sínu höfði. Tölvan, sem hún hefur sér til aðstoðar, hefur verið „prógrammeruð" til þess að þjóna þessu augnamiði og er reiðubú- in allan sólarhringinn til þess að verða við óskum hennar um mat, drykk, leikföng og skemmtun — ef þessar óskir eru bornar fram á réttu máli. Hún getur líka óskað eftir skemmtun og félagsskap, en það er mannfólkið, sem sér henni fyrir þeim hluta lífs- fullnægjunnar, aðallega þó Timothy V. Gill, 27 ára gamall vísindamaður, sem er aðalkennari Lönu. Við fylgdumst með Lönu, þar sem hún sveiflaði sér úr rólunni í búrinu sínu niður að stjórnborði tölvunnar. Hún tók að hamra á hnappana. Skjár- inn fyrir ofan stjórnborðið fylltist af táknum, sem í okkar augum líktust helst rúnum, en hvert tákn stendur fyrir ákveðið orð. Fjarriti tengdur tölvunni lifnaði við og túlkaði yerk- ískuna yfir á ensku: „Gera svo vel Tim láta djús í vélina.“ Og Tim svar- aði á sams konar stjórnborð utan við búrið: „Djús í vélinni.“ „Ekki djús í vélinni.“ Tim gætti að sjálfvirka vökvunar- tækinu fyrir aftan stjórnborð Lönu og fann, að það var tómt. Hann fyllti það, en endurtók síðan: „Djús í vél- inni.“ „Já,“ svaraði Lana. „Gera svo vel vél gefa djús.“ Pað suðaði í tölvúnni, small í tengingum og gusa af ávaxta safablöndu bunaði í plastkrús undir stjórnborði Lönu. Lana drakk pent úr henni með strái og sneri síðan aftur að stjórnborðinu: „Gera svo vel Tim að koma inn í klefann.“ Tim svaraði játandi, opnaði rennidyr klefans og hélt inn. Lana kom á móti honum, dró hann að stjórnborðinu og pikk- aði: „?Tim kitla Lönu.“ — á yerk- ísku koma spurningarmerkin fyrst. þegar spurt er. Tim reyndi að láta engin svipbrigði á sér sjá, en miðaði með fingrinum á „nei“ hnappinn. Lana þreif um hönd hans, og ýtti henni að ,,já“ hnappn- um, þar til hann lét undan og ýtti á hann. Pá stökk hún af stað, fram og
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Úrval

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Úrval
https://timarit.is/publication/1841

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.