Úrval - 01.11.1975, Side 84

82
ÚRVAL
Frá kvöldi hins tólfta til kvölds
hins tuttugasta og þriðja voru allar
þversagnirnar í skapgerð Nixons
„leiknar fyrir mannkynssöguna“, mik-
íileiki hans og lágkúra og hæfni hans
til að taka djarflegar ákvarðanir og
hins vegar að afgreiða mál á „ódýr-
an“ hátt.
Nixon stýrði þennan tíma síðasta
og mesta spilinu á stjórnmálaferli sín-
um. Eftir næturlangar umræður fyrir-
skipaði hann, laugardaginn 13. októ-
ber, að Israelsríki skyldi hljóta stuðn-
ing, og innan fárra klukkustunda var
fyrsta bandaríska herflugvélin lögð af
stað til Israels. Sovéska loftbrúin
færði aröbum daglega 700 tonn um
öruggar flugleiðir. Pegar mánudagur
kom, voru bandarískar C-5 flugvélar
farnar að flytja allt að 100 tonnum,
ávallt um flugleiðir og krókaleiðir
umkringdar féndum.
Á þriðjudaginn var loftbrúin nærri
hámarki, alls 1000 tonn á dag Frá
13. október til 14. nóvember flutti
bandaríski flugherinn í 566 ferðum
22.395 tonn. Þetta var einkar góð
frammistaða.
Á meðan jókst kreppan heima. Pótt
forsetinn spilaði snjallt örlagaspil í
heimsmálunum, spilaði hann, enn
ákveðinn, sama spil fjárhættumanns
heima fyrir, en hann spilaði þar illa,
í hugsunarleysi og reiknaði afleiðing-
arnar vitlaust út.
Klukkan 8.15 19. október sendi
hann frá sér yfirlýsingu, sem fjallaði
um, hvað hann væri að gera til að
leysa kreppuna heima fyrir. Hann
sagðist hafa farið málamiðlunarleið
gagnvart dómstólum og öldungadeild-
inni, og hann mundi afhenda úrdrátt,
þar sem væru meginatriðin af hinum
umdeildu böndum. John Stennis, öld-
ungadeildarþingmaður frá Mississippi,
ætti að sannprófa, hvort útdrátturinn
væri réttur, og Sam Ervin öldunga-
deildarþingmaður samþykkti þetta,
sagði Nixon. Svo sagði Nixon: „Mér
hefur þótt rétt að fela honum (Cox)
sem starfsmanni stjórnarinnar að gera
ekki frekari tilraunir til að fá bönd-
in eða yfirlýsingar forsetaembættis-
ins með lögfræðilegum leiðum."
Yfirlýsingin var að sínu leyti meist-
araverk í stjórnmálalist. Hún var yfir-
full af snjöllu orðavali og fjallaði um
sættir og góðan vilja. Pað, sem ekki
var þar fram tekið, var samt einfald-
lega sú staðreynd, að forsetinn sinnti
ekki fyrirskipunum áfrýjunardómsins.
Cox samþykkti ekki þessa skilmála.
„Pað mundi brjóta í bága við skyld-
ur mínar gagnvart öldungadeildinni og
ríkinu, ef ég féllist á þetta,“ sagði
hann. „Ég mun ekki brjóta loforð
mín.“
Forsetinn var milli steins og sleggju.
Utanríkisráðherra hans var að leggja
af stað til samninga við Bresnjev í
Moskvu. Gildi Nixons í viðræðum við
fulltrúa annarra ríkja var komið und-
ir því, hvernig umheimurinn mat
stjórn hans í eigin ríki. Hvað mundi
Bresnjev finnast um það, sem leit út
fyrir að vera uppreisn Cox? Hann
yrði að reka Cox, var það ekki? Um
þetta spurði hann ráðgjafa sína.