Goðasteinn - 01.09.1965, Page 28

sig á síðasta þriðjungi 8. aldar, komu suðurmörk Danaríkis fyrst í
snertingu við kristið stórveldi. Karl keisari mikli lagði undir sig
landið til Saxelfar og var þá skammt eftir til dönsku landamær-
anna við Egðu. f Danmörk ríkti, um þessar mundir Guðráður
konungur. Hefur honum ekki litizt á framsókn Franka og tók upp
úr aldamótunum 800 að safna liði við suður landamærin. Árið 808
réðst hann á bandamenn keisarans, hina vindsku Abodrita, eyði-
lagði kaupstað þeirra, Rerik, þar sem nú stendur Wismar, og flutti
kaupmennina þaðan norður til Slýþorps, þar sem síðar varð Slésvík.
Hcfur hann þar með viljað tryggja sér hlut í verzlun þeirri, er fram
fór um Jótlandsskagann með því að færa verzlunarleiðina frá Sax-
elfi og Rerik til Egðu og Slésvíkur. Að vísu tóku Danir lítinn þátt
í verzlun þessari, er mcst var í höndum Frísa, en að hún færi um
danskt land gat bæði verið til hagnaðar og hagræðis og sýnir vel
framsýni konungs.
Sama ár sem Danir unnu Abodrita segir Einhart, annálaritari
Karls mikla, að Guðráður hafi byrjað á byggingu garðs eins mikils
á suðurmörkum ríkis síns og er þar upphafið að svo nefndum Dana-
virkjum, er enn sér af miklar rústir. Af þessum aðgerðum er full-
ijóst, að Guðráður hefur viljað loka landi sínu fyrir öllum áhrifum
að sunnan, hvort sem þau voru stjórnmálalegs eða trúarlegs eðlis.
Síðustu ár sín rak Guðráður margvíslegan skæruhernað gegn yfir-
ráðum Karls keisara, sunnan Danmerkur, og gekk svo vel fram,
að Frankar reyndu ekki í hans tíð að leggja til atlögu við Dani,
hvorki hernaðarlega né í nafni trúarinnar.
Guðráður konungur var myrtur árið 810, og komst þá til valda
um skeið bróðursonur hans. Hann reyndi að jafna ágreiningsmál
Dana og Franka, en tókst ekki og jókst deilan brátt, því að báðir
eignuðu sér landið milli Saxelfar og Egðu, er síðar nefndist Holt-
setaland. En Danir gátu illa beitt sér í ófriði við Franka, því að
deilur miklar risu milli tveggja konungsætta um völdin heima fyrir.
Deildu synir Guðráðar þar við frænda sinn, Harald klak, er
einnig vildi vera konungur. Haraldur, sem var veikari aðilinn, leit-
aði sér brátt trausts hjá Frönkum, og notfærðu þeir sér þessa nýju
aðstöðu óspart og blönduðu sér í málefni Dana. Guðráðarsynir
hröktu Harald að síðustu úr landi, en hann flúði á náðir Franka
.26
Goðasteinn