Goðasteinn - 01.09.1965, Blaðsíða 38

um 150 ár frá komu Ansgars til Danmerkur, þar til að Danir voru
alkristnir orðnir. Söfnuðir, sem Ansgar stofnaði, héldu þó velli
allan þann tíma. I Svíþjóð komst kristni ekki á, fyrr en yfir 200
árum síðar, og er mjög líklegt, að kristni frá tíð Ansgars hafi lagzt
niður á þeim tíma. Ansgar hefur verið nefndur postuli Norðurlanda,
en það er ekki réttmætt að öllu leyti, því að aldrei gerði hann til-
raun til trúboðs í Noregi. Hinn litli árangur af trúboðsstarfi Ansgars
stendur í sambandi við viðhorf hans til trúarinnar. Hann virðist ó-
snortinn af þeirri germönsku og síðar norrænu hugmynd um Krist
sem dróttinn, er stígi á sitt sigurtré og stormi Helvíti, heldur leitast
hann við að líkjast Kristi í auðmýkt, fátækt og fögru líferni. Ansgar
vildi að sérhver, er trú tæki, gerði það af frjálsum vilja og er því
trúboð hans ólíkt hinu eldra, engil-saxnesku trúboði, t. d. hjá
Bónifatíus, og norrænu trúboði síðar, þar sem ráðizt var með ofbeldi
gegn véurn heiðninnar. Heiðarleiki Ansgars og fagurt líferni þótti
norrænum mönnum til eftirbreytni og dáðu hann fyrir, en hin
mörgu iðrunartár hans virðast hafa verkað fráhrindandi á þá.
Svo sem geta má nærri, hafði Ansgar lítinn tíma aflögu frá
störfum sínum. Þó fékkst hann nokkuð við ritstörf. Bænir samdi
hann upp úr sálmum Davíðs, er Pigmenta (reykelsiskorn) nefndust.
Eins og samtíðarmenn sínir, dáði Ansgar mjög kraftaverk og trúði
á helga dóma, sýnir og vitranir. Kemur það mjög fram í bók þeirri,
er hann samdi um Willehad, fyrsta biskupinn í Bremen,
Líferni Ansgars ásamt vitrunum og löngun eftir píslarvættisdauða
varð til þess, að lærisveinar hans töldu snemma bænir hans hafa
óvenju mikinn kraft. Sjálfur vísaði Ansgar á bug þessum átrúnaði
manna sinna með orðum, sem lýsa honum vel, en hann sagði: „Það
er eitt kraftaverk sem ég daglega bið guð að gera á mér og það er
að gera mig að góðum manni“. Eftir dauðann var Ansgar fljótlega
tilbeðinn sem dýrlingur. Aldrei varð þó almenn trú á honum í
löndum þeim, er hann boðaði í kristni. Má ef til vill finna þær
orsakir fyrir því, að þegar kristni loks fór sigurgöngu um þessi
lönd, var það ekki erkistóllinn í Bremen, sem að baki stóð, nema
að litlu leyti. Ennfremur skýrir hin langa barátta fyrir sjálfstæði
hins norræna erkistóls í Lundi seinlæti Dana gagnvart öliu, er
leiddi hugann að hinum þýzka erkistóli. Á síðustu árum hefur jafn-
36
Godasteinn