Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Blaðsíða 19
19
vekur eftivtekt vÍRÍiulamannanria, eru hinar mörgu mót-
sagnir í liinum helgu bókum. Lúter, sem i svo feiknar
mörgu var langt á undan samtíð sinni, dróg engar dulur
á, að slíkar mótsagnir ættu sór þar stað, ekki að eins á
sviði hins sögulega, heldur og á sviði hins trúarlega.
Þess vegna kynokaði hann sér ekki við að halda því fram,
að t. a. m. Kronikubækurnar stæðu mjög laugt að baki
Konungabókunum í gamla testamentinu hvað snertir sögu-
legan trúverðleika, og hvað snertir rit nýja testamentis-
ins átti hanri mjög erfitt með að viðurkenna giltii Jakobs-
brófsins og Opinberunarbókarinnar. En liann var í þessu
oflangt á undan samfið sinni til þess, að hann gæli fengið
áheyrn í þessum efnum. Og um verulega visindalega
ransókn ritningarinnar er því eiginlega ekki að ræða fyr
en kemur fram á 18. öldina, sem í mörgu tilliti verður
til þess að leggja þann grundvöll, seni 19. öldin byggir
ofan á, svo að hún meðal annars verður öllum öldum
fremur „öld biblíuransóknanna".
Nú, við endalok 19. aidarinnar, er hin vísindalega
ransókn ritningarinnar komin það langt, að engum þeim
manni, sem á annað borð þekkir rit gamla testamentisins
og ekki er fjötraður fordómum fyrri alda eða kreddum
einhverra sértrúarflokka nútímans, lætur sér detta í hug
að mótmæla því, að mótsagnir finnist í hinnm helgu rit-
um. Og meðal þeirra guðfræðinga nútímans, sem vís-
indamenn geta talist, getur naumast nokkurn, er láti sér
detta í hug að reyna að breiða yfir þessar mót-
sagnir, það því fremur, sem þessar mótsagnir hafa betur
en nokkuð annað orðið til þess að sýna mönnum, hvernig
rit þessi séu til orðin. Þetta sýnir ekki sízt hin vísinda-
lega ransókn þeirra rita, sem hér er um að ræða, liinna
svo nefnda Móse-bóka. Einmitt mótsagnirnar í þessum
ritum hafa smámsaman orðið ein af sterkustu sönnunun-
um fyrir þeirri skoðun, að hér sé ekki um rit eins manns