Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Blaðsíða 163
163
landi, en sá er munurinn, að marmennlarnir geta líka
lifað á landi, þar sem menskir menn drukna í sjónum.
Þeim er venjulega lýst alveg eins og menskum mönnum
að öllum skapnaði, en þó hafa menn lika gert sér aðrar
hugmyndir um þá. í sögu frá mi.ðri 17. öld er t. d. get-
ið um marmennii, sem hafði stórt höfuð og langa hand-
leggi, en var iíkastur sel niður frá nafla.1 Marmenn-
larnir lifa á sjávarbotni, og sjást sjaldan ofansjávar, nema
þegar þeir hafa verið dregnir á færi, sem stundum á að
hafa komið fyrir. Peir hafa þá venjulega verið að skýla
hjá eldhússtrompi móður sinnar, og sést af þvi, að þeir
kveikja eld ekki síður en menskir menn. Annars er mönn-
um lítt kunnug háttsemi þeirra, en þó vita menn, að þeir
heita nöfnum menskra manna, og að marbendlar kven-
kyns eru vel að sér til handanna. Marmennlar fást við
búskap, eins og títt er á landi, og eiga kýr góðar. Þær
eru allar sægráar að lit og hafa blöðru milli nasanna
eða framan á grönunum. Stundum koma heilir hópai' af
sækúm á land sjálfkrafa og kúasmalinn jafnvel með þeim,
en hann leitast þá við að reka þær í sjóinn aftur svo
fljótt, sem auðið er. Verði blaðran sprengd, þá nást
kýrnar og komast ekki í sjóinn aftur, en annars eru
sækýr óhemjandi. Sækýr eru ágætar mjólkurkýr og
góðar til undaneldis, og hafa þær stundum komist í eigu
menskra manna, ýmist með því móti, að mönnum hefir
tekist að sprengja blöðruna á sækúm þeim er gengið
hafa á land sjálfkrafa, eða þá að marmennlar þeir er
dregnir hafa verið úr sjó og fluttir til iands, hafa sent.
þeim sækýr í þakkarskyni, er fluttu þá aftur til heim-
kynna þeirra, því þeir vilja ávalt komast aftur á sama
mið sem þeir vóru dregnir á. Marmennlar eru fáorðir og
sinna lítt mönnum, en þó eru þeir vitrir mjög, og vita
1) Þjóðsögur Jóns Árnasonar I, bls. 132.