Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Blaðsíða 187
187
líki, en aftari hlutinn var helzt í manns líki. Menn urðu
hræddir við þessar kynjar, og köstuðu skrímslinu lifandi
í sjóinn fram af klettunum, því enginn heimamanna þorði
að bera járn á það. Ári síðar skreið skrímslið úr sjó og
inn á bás þann, er kýrin hafði borið því á, en ekki gerði
það neinum mein, og skreið aftur til sjávar. Eftir þetta
lagðist eyjan í eyði, og hót sá Einar Jónsson, er seinast
bjó í Stagley.1 Pað er alls ekkert ósennilegt, að kýr eigi
vanskapaðan kálf, jafnvel svo vanskapaðan, að ekkert, nauts-
mót sé með honum, en að þatta vanskepi geti lifað heilt
ár í sjó, og skriðið svo aftur á land, það er með öllu
ómögulegt, eins og hver heilvita maður hlýtur að sjá.
Þá er að ræða um ferlíki þau, er lifa í sjó og vötn-
um og ekki líkjast mönnum að neinu leyti, og er þá fyrst
að geta um nykurinn, sem líka er nefndur nóni, nennir,
vatnahestur og kumbur, og eru ýmis örnefni dregin af
því nafni. Þessi kynjavera á ekkert skylt við dýr það
sem annars er kallað nykur, Hippopotamus amphibius,
því sá nykur er hófdýr og skyldur svínum. Auk þess á
hann hvergi heima nema í Suðurálfu heims. Aftur er
eitthvert samband á milli nykurs þess er Svíar trúa á
(Nökken) og okkar nykurs. Reyndar hugsa Sviar sór nyk-
urinn í manns líki, en hann lifir í vatni og á ekki heima
í ríki náttúrunnar. í sænskri sögu einni er nykurinn lát-
inn vera ungur maður, sem stóð upp úr á. Hann var nakinn
ofan að mitti, með rauða húfu á höfði og glóbjarta lokka,
er liðuðust, á herðar niður. Hann hélt á gullhörpu í
hendinni, og lók á hana fagurlega.2
Nykur er bæði í ám og stöðuvötnum og jafnvel í sjó.
Hann er líkastur hesti að öllu skapnaðarlagi, oftast grár
1) Eftir haridriti Gísla Konráðssonar í Gráskinnu Jóns
doktors l’orkelssonar yngra.
2) Ný Sumargjöf 1861, bls. 86—86,