Tímarit Hins íslenzka bókmentafélags - 01.01.1900, Blaðsíða 121

121
hétu sumir bændr CC, sumir C eða XII aura eðaminna."
Bendir þetta á að Gissur hafi lofað konungi miklu gjaldi
frá sjálfum sjer, ef hann gjörði eigi íslendinga skattskylda
honum. Fórn nú Skagfirðingar drengilegar að en 1256,
er þeir lofuðu ívari Englasyni skattgjaldi, og mun Gissur
hafa fengið þá til þess. Yildu þeir nú leggja mikið fje í
sölurnar til þess að leysa Gissur af loforði hans ogkom-
ast sjálfir hjá skattgjaldi.1 En er Hallvarður gullskór
spurði þetta, sagði hann, að konungur vildi hafa hlýðni af
bændum og slíkan skatt, sem þeir yrðu á sáttir, en hann
vildi eigi, að bændur væri píndir til svo mikilla fjegjalda.
Hallvarður flutti konungs mál við Vestflrðiriga og fjekk
því komið til leiðar við þá, að þeir hjetu að koma til
Þórsnesþings vorið 1262, og sverja þar konungi land og
þegna gegn þeim hlunnindum og rjettarbótum, sem Hall-
varður bauð af hendi konungs. Virðist svo, ef marka má
handrit eitt frá 17. öld af Sturlungu,2 er skýrir líkt frá
þessu og Hákonarsaga (Eirspennill), en þó nokki u ýtarlegar,
sem Gissur jarl hafl ritað Vestflrðingum brjef og stungið
upp á saraskotum við þá, eins og lofað var fyrir norðan,
því þar segir, er Hallvarðnr hafði flutt mál konungs við
þá, að ritað væri norður t.il jarls um heit Vestfirðinga og
neitað öllum þeim álögum, sem áður hafði hann samið
við bændur norður þar. En er jarl varð þessa vís, stefndi
1) Er þetta ljós vottur um, að íslenzkum bændum hefur eigi
verið eins ljúft að gefa upp sjálfsforræði sitt, og ganga undir
Noregskonung, eins og sumir norskir sagnfræðingar bafa sagt,
svo sem öndvegishöldur þeirra P. A. Munch, Hist V, 376. Er
ýmislegt fleira athugavert við frásögn lians af endalokum hins
íslenzka þjóðveldis, þótt eigi sje hjer á það minnzt.
2) K. Maurer ætlar (Island 137, 2. athugas.), að handrit þetta,
sem Finnur Magnússon átti, er Sturlunga fyrst var prentuð, eigi
jafnvel uppruna sinn að rekja til handrits nokkurs af Hákonar-
sögu, er nú er tapað, og hafl verið nokkuð fráhrugðið skinnhand-
ritum þeim, sem enn eru til af henni