Skírnir - 01.12.1917, Blaðsíða 97

Skírnir]
Ritfregnir.
431:
Réttnr. Tímarit um félagamál og mannréttindi. Þrjú fyrstu
heftin.
Vilji menn spá um framtíð einhverrar þjóðar, athuga menn'
fyrst ungu kynslóðina, áttavita ókomna tímans. Gildir þetta ekkii
sízt um íslendinga. Ungir menn hófu viðreisnarbaráttuna gegn'
erlenda pólitiska valdinu, ungir menn útrýmdu helvítistrúuni og'
leystu þjóðina úr verstu andlegu ánauðinni. Nú á tímum er oft
talað um áhugaleysi ungu kynslóðarinnar, og er þar aðallega átt
við mentamenn. — »Róttur« synir, að þetta tal á ekki við um al-
þyðuna, heldur er hér í aðsigi ný og öflug hreyfing meðal yngri1
manna. »Róttur« er ekkert skemtirit, hann er ætlaður til að vekja
menn til umhugsunar um landshagi, benda á gallana og sýna nýjar
lsiðir, sem fara verði í framtíðinni í stjórnmálum innanlands. Eftii--
tektaverð er breytingin frá fyrsta heftinu til þriðja heftisins. Fyrst
er eins og verið só að þreifa sig áfram í rökkri, sórstaklega með-
hliðsjón af reynslu erlendra þjóða í stjórnmálum, en í síðasta heftinu
er hreyfingin komin í fastara form, á betur við hór á landij »sam-
vinnumenn« eru að reisa merkið og fylkja liði.
Ritgerðirnar eru ærið misjafnar, þó að flestar séu þær vekj--
andi. í fyrsta heftinu er grein eftir Jónas Jónsson frá Hriflu um
markaðsverð, sem orðið hefir að ádeiluefni, og heldur Jónas því
Þar fram, að vinnumagnið só grundvöllurinn undir verðlagi öllu.
Hagfræðingar nútímans taka varla þá kenningu gilda, fremur
en hina einföldu gömlu kenningu um að verðlag fari eftir tilboði og
eftirspurn án nánari skýringa. »Sannvirðið« er misjafnt eftir því í
hve stórum stíl framleiðslan er o. s. frv. Verða menn því ætíð að
^eggja til grundvallar fyrir verðlagi notagildi og kostnað síðustu
emingarinnar. Meðal annara ritgerða í fyrsta heftinu má nefua:
»stríðið« eftir Benedikt Jónsson, »jarðvegurinn« eftir Benedikt
^jarnason og »auðsjafnaðarkenningin« eftir Þórólf Sigurðsson, ailar
fjörlega ritaðar, en fremur ætlaðar til að hreyfa nýjum stefnum
heldur en rökræða einstök mál til fullnustu.
í öðru heftinu kemur fyrst grein um bankamál eftir Þórólf
Sigurðsson, þar sem því er haldið fram, að landsbankinn eigi að
Verða að öflugum veðláuabanka í sambandi við hóraðssjóði í öllum
héruðum landsins, en íslandsbanki, sem landið eigi að kaupa, eigi
aðallega að vera útvegsbanki. Ýmislegt í þessari ritgerð mun orka
tvimælis, en hugmyndin um landsbankann i sambandi við hóraðs-
^anka eða sparisjóði mun sjálfsagt festa rætur. Jónas Jónsson frá
Hriflu ritar aðra grein í sama hefti um strandferðir og póstgöngur,.