Skírnir - 01.12.1917, Blaðsíða 40

374
Þjóðfélag og þegn.
[Skírnir
að umtalsefni, ef geðfeld þykja, heldur en ef þeim virðist
ábótavant að þeirra áliti.
Þó litt falli saman úrlausnir eða breytingatillögur
þeirra, sem um þessi málefni hafa fjallað upp á síðkastið,
þá eiga þær þó sammerkt í því, að þeim er ekki ætlað
annað né meira en að vera smábætur hér og þar, þegar
göt hafa komið á þann þrönga stakk, sem skattaheimtu
landsins var sniðinn, rétt eftir að það fekk fjárforráð (sbr.
álit skattanefndar frá 1877)
Síðan þá hefir hverri »bótinni« verið bætt ofan á
aðra, án þess nokkur grundvallarregla hafi skapast fyrir
þvi, með hvaða aðferðum b æ r i að hefja fé til almennra
þarfa, né hverjir það ætti að greiða að réttu lagi1). Á
bug við þessi atriði hefir verið gengið, bæði hér og annar-
staðar, með þvi að hafa skattstofnana sem fiesta og marg-
brotnasta, svo þannig liti út, eins og öllum væri gert sem
jafnast undir höfði, en hámarki sínu hefir þó þessi skatta-
dreifingarstefna náð þar, sem óbeinir skattar eða tollar
skipa öndvegið í fjárlögunum. Sú álöguaðferð er handhæg
og sæmilega örugg til að gefa góðar tekjur, en öruggust
þó til að blinda öllum þorra manna sýn um það, á hvern
hátt þeir eru 1 á t n i r gjalda fé til almennra þarfa, án
þess að vita um, og þetta hefir gert aðferðina vinsæla
bæði hjá þeim, sem hafa haft þau vandamál á höndum,
að kveða á um skattaálögur, og eins þeim mörgu gjald-
endum, sem er sárast um þau útgjöld, sem greiðast beint
úr vasanum.
Þó virðist eins og á seinni árum hafi hjá æ fieirum
ikviknað efi um það, hvort þetta væri farsæl skattastefna.
Má meðal annars marka þetta af því, að hjá fiestum þeim,
sem um málið hafa rætt eða ritað opinberlega hin síðari
ár, koma fram andmæli gegn tollastefnunni. Hníga því
‘) Skattanefndin frá 1908 lagöi að visu nokkurn grundvöll að
skattaskipulagi, en hvorttveggja var, að sá grundvöllur var margbrotinn
•og ósamstæður, og hinsvegar nóðu ekki sumar þær tillögurnar fram að
ganga, sem mest réttarbót var að.