Skírnir - 01.12.1917, Blaðsíða 50

.384
Þjóðfélag og þegD.
[Skirnir
'við jarðarafnot hlýtur hann að teljast kvöð á afurðum
bústofnsins (= kapitalsins) þar eð hann greiðist af ábú-
endum jarðanna, en ekki eigendum. Eins er um húsa-
skatt, að þó hann sé að yfirvarpinu lagður á hús e i g n,
þá er húseigendum innanhandar að velta honum yfir á
ihúsaleigu þar sem um hana er að ræða, og vinnur því
skatturinn að þvi að gera húsnæði dýrara y f i r 1 e i 11,
•og verður þá að nokkru leyti nefskattur.
Um tekjuskatt af atvinnu er það að segja, að hann
•er látinn hvíla jafnt á öllum skattskyldum tekjum (1000
kr. eru skattfríar) ef þær eru jafnmiklar, hvort sem til
iþeirra er uonið með súrum sveita eða með sjálfteknum
skatti á náungann eða þær eru »lotterí«vinningur. Á.
líkum grundvelli byggist og tekjuskattur af eign.
Einkennilegasta fyrirbrigðið við rannsókn skattaskipu-
lagsins verður því þetta, að engar álögur eru s é r s t a k-
1 e g a lagðar á þau sérréttindi, sem þjóðfélagið veitir ein-
stökum mönnum, þó annars sé leitast við að dreifa skött-
mnum sem mest má verða. Er þetta því undarlegra sem
talið er að sú stefna hafi verið talsvert ríkjandi hér, að
ileggja á eftir efnurn og ástæðum, en vitanlegt hverjum
,þeim, sem vill og getur hugsað sig um, að frá því
sögur hófust hefir enginn maður auðgast
fivo nokkru nærni neipa hann hafi haft
einhverskonar sérréttindi fram yfir all-
an fjöldann.
*
* • *
Það yfirlit, sem hér hefir verið tekið um niðurskift-
ingu skattanna á auðsuppsprettur þjóðarinnar staðfestir
ýmsar af þeim hugmyndum, sem stöku menn höfðu áður
gert sér um meinbugina á skattaskipulaginu. Það fyrst
og fremBt, að af tilgreindum skattgjöldum falla alt að
•60% sem nefskattur á unga og gamla, ríka og fátæka,
ætti að færa mönnum sanninn heim um það, að hér er
•engu r é 111 æ t i til að dreifa. Til þess að slík krafa gætí
verið réttlát þyrftu allir að hafa jafnan aðgang að
.auðsuppsprettum landsins eða náttúrugæðum til