Tímarit lögfræðinga - 01.12.2000, Blaðsíða 7

þýddi Norsku lög Kristjáns 5. sem út komu í Hrappsey 1779 og á latínu þýddi
hann úr dönsku Jus Patronatus eftir Pál Vídalín. Kom sá bæklingur út í Kaup-
mannahöfn 1771. Magnús Ketilsson var því afkastamikill rithöfundur og útgef-
andi lögfræðirita.
Arið 1762 kom út í Kaupmannahöfn rit Jóns Amasonar sýslumanns á Ingj-
aldshóli Historisk Indledning til den gamle og nye Islandske Rœttergang. Þetta
er stórt rit, ríflega sex hundruð blaðsíður, með leiðréttingum og viðaukum Jóns
Eiríkssonar. Þá komu út á 18. öld tvær bækur eftir Svein lögmann Sölvason,
Tyro Juris í Kaupmannahöfn 1754 (önnur útg. 1799) og Det Islandske Jus
Criminale í Kaupmannhöfn 1776. Fyrri bókin fjallar um einkamálarétt en hin
síðamefnda um refsirétt og réttarfar í sakamálum. Á 18. öld gaf Grímur Jóns-
son Thorkelín leyndarskjalavörður út ýmis fomrit, meðal annars Kristinn rétt
hinn gamla 1775 og Kristinn rétt Árna biskups 1776. Ennfremur Konunga
erfðatal 1777 og Gulaþingslög 1817. Allar þessar bækur em með latneskum
þýðingum og komu út í Kaupmannahöfn.
Á fyrri hluta 19. aldar er útgáfa lögfræðirita enn fjölskrúðugri. Árið 1819
kom út í Kaupmannahöfn doktorsritgerð Magnúsar Stephensen Commentatio
de legibus. Ennfremur þrjú önnur rit eftir Magnús, Handbók fyrir hvörn mann,
Leirárgörðum 1812 og tvær Viðeyjarbækur, Sættastiftanir 1819 og Rannsókn
gildandi laga um legorðsmál 1821. Auk þess gaf Magnús út Tilskipanasöfn í
Leirárgörðum og Viðey og ýmis rit um lögfræðileg efni. Frá fyrri hluta 19. ald-
ar er einnig ástæða til að nefna rit Þorleifs Repp A historical treatise on trial by
jury, Edinborg 1832 og þýska þýðingu þeirrar bókar sem kom út í Freiburg í
Þýskalandi árið 1835. Á síðari hluta 19. aldar ber hæst útgáfu Lovsamling for
Island (21 bindi) 1853-1889, en útgefendur voru Jón Sigurðsson og Oddgeir
Stephensen. Er hér um að ræða eitt mikilvægasta heimildaritið um íslenska rétt-
arsögu. Þá ber að nefna útgáfur Vilhjálms Finsen af Grágás á árunum 1850-
1870. Þessar bækur hafa verið gefnar út ljósprentaðar og sjást þær víða í bóka-
söfnum lögfræðinga. Þá má nefna Landsyfiréttar- og hœstaréttardóma í íslensk-
um málum sem byrjuðu að koma út 1875.1 Útgáfa íslenskra lögfræðirita á 20.
öld var enn fjölskrúðugri, einkum undir lok aldarinnar. Ekki er ástæða til að
rekja þá sögu í þessari grein.
1 Hér hefur einkum verið stuðst við: Friðjón Skarphéðinsson: „Merkustu lögfræðibækur
íslenzkar“. Fyrri og seinni grein. Dagblaðið Vísir 16. og 17. apríl 1964. Einnig eftir sama höfund:
„Skrá um lagabókmenntir eftir íslenzka höfunda eða í íslenzkum þýðingum til ársloka 1955“.
Tímarit lögfræðinga. 4. hefti 1955, bls. 173-264; Helgi Magnússon: „Fræðafélög og bókaútgáfa".
Upplýsingin á íslandi. Reykjavík 1990, bls. 183-215. Um útgáfu lögfræðirita á tímabilinu 1770-
1830 sérstaklega, sjá einnig Þorkel Jóhannesson: Tímabilið 1770-1830. Upplýsingaröld.
Reykjavík 1950, bls. 453-456.
263