Tímarit lögfræðinga - 01.12.2000, Blaðsíða 98

samkvæmt orðanna hljóðan um fullkomna vanheimild, sbr. orðalagið: „Nú
kemur það fram að söluhlutur var annars manns eign en seljanda, þá er kaupin
gerðust“.
Ef vanheimild verður eftir kaup, eða kaupandinn var ekki í góðri trú um van-
heimild, sem var til staðar við kaup, leiðir það af ákvæðum 1. mgr., að úrlausn
um bótaskyldu fer eftir ákvæðunr 40. gr.114
9.2.2.8 Þriðji maður gerir tilkall til réttar yfir hlut og því er andmælt
I 3. mgr. 41. gr. kpl. kemur fram, að reglur 1. og 2. mgr. gilda eftir því sem
við getur átt, þegar þriðji maður gerir tilkall til réttar yfir hlutnum og því er
andmælt. Reglan styðst við þau rök, að kaupandi þurfi ekki óvænt að sæta því
að blandast inn í deilur seljanda og þriðja manns. Krafa þriðja manns getur auk
óvissu haft í för með sér kostnað og óhagræði fyrir kaupandann, jafnvel þótt
síðar komi í ljós, að krafa hans átti ekki við nein rök að styðjast. Krafa þriðja
manns getur einnig takmarkað ráðstöfunarrétt kaupanda yfir hlutnum, þar til úr
deilu seljanda og þriðja manns hefur verið skorið. Af þessu leiðir, að kaupand-
inn getur í slíkum tilvikum borið fyrir sig sömu úrræði og þegar réttur þriðja
manns er óumdeildur.
Kaupandinn getur ekki komið fram með kröfur skv. 1. og 2. mgr., ef augljóst
er, að krafa þriðja manns á við engin rök að styðjast. Fullyrðing þriðja manns
um rétt sinn nægir ein og sér ekki til þess, að kaupandi geti gert vanefndakröfur
gildandi. Sama á við, þegar fullyrðingar þriðja manns eru augljóslega ekki á
rökum reistar. Samt sem áður er ekki unnt að gera of strangar kröfur í þessunt
efnum, því það getur tekið tíma að leiða í ljós, að krafan sé órökstudd.115
9.2.2.9 Hugverka- og auðkennaréttindi þriðja manns
I 4. mgr. 41. gr. kemur fram, að reglur 1. mgr. gilda eftir því sem við getur
átt, þegar um er að ræða kröfu þriðja manns, sem byggist á hugverka- eða auð-
kennarétti. Eldri kaupalög höfðu engar sérreglur að geyma um slíkar kröfur
þriðja manns. Samkvæmt Sþ-samningnum gilda reglumar um galla, þegar
þriðji maður byggir á hugverka- og auðkennarétti, sbr. 42.-44. gr. samningsins.
Sjá einnig 96. gr. laganna.
Rökin, sem búa að baki ákvæði 4. mgr., eru þau, að réttaráhrif þess fyrir
kaupanda, að þriðji maður á hugverka- eða auðkennarétt yfir hlutnum, geta
verið jafn óheppileg fyrir kaupanda og þegar um vanheimild er að ræða. Af
þeim sökum hefur kaupandinn hagsmuni af því að geta borið vanefndina fyrir
sig og gert kröfur af því tilefni gildandi. í 2. málsl. 4. mgr. kemur fram, að um
annað má semja, einnig í neytendakaupum.
114 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 117.
115 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 118.
354