Tímarit lögfræðinga - 01.12.2000, Blaðsíða 66

aðeins orðið, að seljandi hafi haft þá skyldu til að efna kaupin skv. 23. gr., en
hann látið það hjá líða. Samkvæmt þessu á ákvæðið því aðeins við, að hindr-
un sé tímabundin en ekki varanleg.54
4.5.9 Óbeint tjón
Með 4. mgr. 27. gr. kpl. er gildissvið málsgreinanna á undan þrengt.
Akvæði 1.-3. mgr. 27. gr. nær þannig ekki til óbeins tjóns, en það hugtak er
skýrt í 2. mgr. 67. gr. Stjórnunarábyrgðin gildir því aðeins um beint tjón. Það
leiðir af 2. málsl. 4. mgr., að stjórnunarábyrgðin gildir almennt í alþjóðlegum
kaupum, bæði varðandi beint og óbeint tjón, sbr. ákvæði 79. gr. Sþ-samn-
ingsins. Af 1. mgr. 67. gr., sbr. einnig 74. gr. Sþ-samningsins, leiðir þó, að
viss takmörk eru fyrir því, hvaða tjón verður bætt. Ákvæði 4. mgr. 27. gr. eru
ekki hugsuð sem nein rýmkun á þessu. Því er til öryggis vísað í 3. mgr. 70.
gr. til að tryggja slíkan skilning.55
4.5.10 Áhrif mistaka eða vanrækslu af hálfu seljanda
I 5. mgr. 27. gr. kpl. er því slegið föstu, að kaupandi geti ávallt krafist
skaðabóta, ef greiðsludrátt eða tjón má rekja til mistaka eða vanrækslu af
hálfu seljanda. Skiptir ekki máli, hvort um er að ræða beint eða óbeint tjón.
Orðasambandið „af hálfu seljanda" vísar til þess, að hann beri ekki aðeins
ábyrgð á eigin mistökum og vanrækslu, heldur einnig á starfsmönnum sínum
og sjálfstæðum verktökum, sem hann hefur notað til að efna samninginn.
Þess vegna getur seljandi orðið ábyrgur fyrir vanrækslu undirverktaka eða
flytjanda.
Mistök eða vanræksla geta legið fyrir þegar á þeim tíma, sem samningur
var gerður, t.d. ef þá þegar var ljóst, að efndir myndu valda vandkvæðum
fyrir seljanda. Sama getur einnig átt við um val á aðila til að aðstoða við að
efna samninginn. Enn fremur geta mistök eða vanræksla átt sér stað við
sjálfar efndirnar, t.d. falist í skertu eftirliti með framleiðslu eða vanrækslu
við að undirbúa flutning. Mistök eða vanræksla geta einnig átt sér stað eftir
afhendingu, t.d. við efndir á viðbótarskyldum.
Það kann að vera álitamál, að hvaða marki má telja fjárskort til mistaka
eða vanrækslu. Aðalreglan um bótaskyldu í samningum leiðir til þess, að
skortur á fjármagni leysir ekki undan bótaskyldu. Ef seljandi getur ekki
greitt það, sem til þarf til að fullnægja samningi vegna fjárskorts, eða vegna
þess að hann hefur ekki lánstraust, verður hann bótaskyldur vegna þess tjóns,
sem kaupandi beið í tilefni þeirrar seinkunar, er varð á afhendingu.
Ákvæðið felur ekki í sér neina reglu um sönnunarbyrði. Álitamál varðandi
sönnunarbyrði verða því leyst út frá almennum réttarreglum um sönnun. Kpl.
fela ekki í sér neina sérstaka vísbendingu í því efni.
54 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 92.
55 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 92.
322