Tímarit lögfræðinga - 01.12.2000, Blaðsíða 99

9.3 Úrbætur vegna galla
9.3.1 Krafa kaupanda um úrbætur og nýja afhendingu skv. kpl.
9.3.1.1 Inntak réttarins - Hvernig verður úr galla bætt?
I 34. gr. kpl.116 er fjallað um rétt kaupanda til að setja fram kröfu um úrbætur
og nýja afhendingu, þegar söluhlutur er gallaður. Þar segir í 1. mgr., að
kaupandi geti krafist þess, að seljandi bæti úr galla á eigin reikning, ef það
verður gert án þess að valda seljanda ósanngjömum kostnaði eða óhagræði.
Seljandi getur þess í stað afhent nýjan hlut í samræmi við ákvæði 36. gr. Kaup-
andi getur samkvæmt 2. mgr. krafist nýrrar afhendingar, ef galli er vemlegur.
Þetta á ekki við, ef fyrir hendi er hindran eða sams konar ósamræmi og um
ræðir í 23. gr. Þá er ekki heldur unnt að krefjast nýrrar afhendingar, ef hlutur var
til staðar við kaup og hefur slíka eiginleika miðað við væntingar aðila, að ekki
er með sanngirni unnt að krefjast þess, að hann verði bættur með öðrum hlut.
Ef seljandi fullnægir ekki þeirri skyldu sinni að bæta úr galla eða afhenda nýjan
hlut, getur kaupandi samkvænrt 3. mgr. krafist skaðabóta fyrir eðlileg útgjöld
við að fá bætt úr galla.117
I 1. mgr. 34. gr. er mælt fyrir um rétt kaupanda til að krefjast þess, að seljandi
bæti úr galla, t.d. með viðgerð. Úrbætur geta þó líka farið fram með þeim hætti,
að afhentir eru þeir fylgihlutir, sem vantar með söluhlut. Kaupandi á aðeins rétt
á því, að úrbæturnar svari til samningsskilmálanna. Hann getur því ekki krafist
nýrrar vélar frá verksmiðju í gamla bifreið í stað þeirrar, sem reyndist ónýt.118
9.3.1.2 Eðli galla skiptir ekki máli - Hlutlæg ábyrgð
Kaupandi getur samkvæmt 34. gr. kpl. krafist úrbóta án tillits til þess, hvers
eðlis gallinn er eða hvort hann er verulegur eða ekki. Akvæðið á ekki hvað síst
við um minni háttar galla á söluhlut, þar sem viðgerð er oft einfaldasta lausnin
og á margan hátt erfiðara fyrir kaupanda að leita annarra vanefndaúrræða. Þetta
á t.d. við um rafmagnslampa, sem kaupandi hefur fest kaup á, þegar rafmagns-
snúran reynist gölluð. Úrbætur samkvæmt ákvæðinu eru á kostnað seljanda. í
því felst, að seljandi ber kostnað af sjálfum úrbótunum og nauðsynlegum kostn-
aði af sendingu hlutarins.
Abyrgð seljanda samkvæmt ákvæðinu er hrein hlutlæg ábyrgð með hliðstæð-
um hætti og gildir um afslátt skv. 38. gr. laganna. Kosturinn við hlutlæga ábyrgð
er sá, að seljandi getur ekki borið fyrir sig vítaleysisástæður þær, sem nefndar
eru í 27. gr. laganna, eins og vera mundi, ef hann væri sóttur til greiðslu
skaðabóta.119
116 Um 34. gr. norsku kaupalaganna sjá John Egil Bergen og Stein Rognlien: Kjppsloven,
komrnentarutgave, bls. 204-213, og Erling Selvig: Kjppsrett til studiebruk, bls. 186-188.
117 Akvæði 34. gr. kpl. er sama efnis og 2. og 3. mgr. 46. gr. Sþ-samningsins, sbr. og 28. gr. hans.
I eldri lögum var sambærilegt ákvæði í 43. gr„ sem tók þó aðeins til tegundar ákveðinna greiðslna,
sbr. orðalagið „eða heimtað aðra hluti ógallaða í hinna stað“ í 1. mgr. og orðalagið „né annarra hluta
krafist í staðinn" í 2. mgr.
118 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 102.
119 Alþt. 1999-2000, þskj. 119, bls. 102.
355