Helgafell - 01.04.1943, Side 56

192
HELGAFELL
heitinn var bókasafnari í húð og hár. Hvarvetna þar, sem hann vissi af
fágætum pésum, lagði hann drög fyrir þá. Þótt útlit þeirra væri ekki sem
bezt, þvoði hann þá, hreinsaði og endurbætti, svo að þeir litu út sem
nýir væru. Var hann fyrstur manna hér á landi, er hreinsaði blöð og bækur
og kenndi það öðrum. Var hann öðrum bókasöfnurum mjög hjálpsamur
um slíka hluti, enda vildu þeir láta hann, öðrum bókasöfnurum fremur, fá
pésa, þótt fágætir væru. Hann lét binda eða batt sjálfur flesta pésa sína
mjög snoturlega, og var öðrum söfnurum mjög til fyrirmyndar.
GuSmundur skáld Magnússon (Jón Trausti) var síðustu ár ævi sinnar
mjög áhugasamur og ötull bókasafnari. Hygg ég, að hann hefði orðið einn
mesti bókasafnari landsins, ef honum hefði enzt aldur til. Bókasafn hans
komst síðar í eigu Hallgríms heit. Kristinssonar forstjóra og er nú geymt í
Sambandshúsinu.
í Laufási var mikið og gott safn íslenzkra bóka, komið frá séra Birni
Halldórssyni og aukið mjög af Þórhalli bisfyupi og síðan af Tryggva ráð-
herra. Var þar og margt handrita. Megin bókasafnið var keypt handa Reyk-
holtsskóla.
Þá átti Björn M. Ólsen rektor mikið og gott bókasafn, einkum í norrænum
fræðum og sögu íslands. Fornbóksali keypti safn hans og dreifðist það því
víða.
Enn má geta tveggja kennara við Kaupmannahafnarháskóla, er áttu all-
mikið íslenzkt bókasafn, þeirra Finns Jónssonar, er gaf háskólanum hér allt
sitt bókasafn, og Valtýs GuÓmundssonar, en hans bókasafn lenti mest allt
hjá Laugavatnsskólanum. Urðu bæði þessi söfn hérlend bókasöfn. Bókasafn
Finns var mikið safn og merkilegt í norrænum fræðum. Margt var þar fágætra
sérprentana í þeim efnum.
Síðastan en ekki síztan hinna látnu bókasafnara nefni ég doktor Bene-
di\t Þórarinsson kaupmann. Hefur hann vafalaust verið mestur bókasafnari
þessarar aldar. Skaraði safn hans langt fram úr söfnum annarra einstaklinga
að bókum, blöðum, pésum, auglýsingasneplum og fleiru, er prentað hefur
verið hérlendis á 19. og 20. öld. Virðist sem hann hafi lagt meira kapp á
að safna slíku en hinum eldri bókum, þótt þar sé einnig margt þeirra, eink-
um bækur eftir íslendinga á erlendum málum, prentaðar utanlands. Fá-
gætar bækur og blöð þvoði hann og fágaði og lét binda inn erlendis í dýr-
indisband. Var hann vandur að eintökum og keypti stundum auka-eintak
ef betra bauðst en það, sem fyrir var. Hann lét og ljósprenta handa sér
heilar bækur ófáanlegar t. d. Ulfarsrímur frá Hrappsey, Stöfunarbarn frá
Hrappsey, Þorsteins rímur uxafóts, prentaðar 1771 o. fl. og einnig einstök
blöð, er vantaði í bækur hans. Um bókasafn og bókasöfnun Benedikts heitins
hefur áður verið ritað, svo að ég orðlengi ekki meir um það hér.