Helgafell - 01.04.1943, Page 94

Dr. jur. BJÖRN ÞÓRÐARSON:
„Dýr í festi“
SigurSur prófessor Nordal getur þess í riti sínu um Hrafnkötlu, að menn
hafi átt erfitt meS aS skýra talsháttinn: ,,ok er þá eigi dýr í festi“, sem
kemur fyrir á einum staS í sögunni. Festr hafi hér veriS skýrt: gildra, en
þeirrar merkingar séu annars eigin dæmi. Hugsanlegt sé, aS jesti, hvk.,
þýddi gildra, sjálfhelda. Honum hafi og komiS til hugar, aS dýr væri hér
s.s. dýrgripur, dýrmæti, eins og Axel Kocli hafi skýrt þaS orS í Völundar-
kviSu, og prófessor Nordal hyggst hafa fundiS sama orS í einni vísu Kor-
máks, og ef þessi skýring væri rétt, mundi talshátturinn vera allforn. Fleiri
skýringar eSa skýringartilraunir greinir SigurSur Nordal ekki.
Vegna þessa atriSis hef ég athugaS nokkrar útgáfur og þýSingar sögunnar.
I þeim er þessi staSur annaS hvort látinn óskýrSur eSa þá skýringin er
alveg einskis verS, og hirSi ég ekki þaS aS greina.
Af því aS svo vill til, aS fyrir mér er skýring talsháttarins alveg augljós,
og þar eS ég hef ástæSu til aS ætla, aS sú skýring, sem ég hef í huga, hafi
ekki veriS orSuS áSur, þykir mér rétt aS gera nokkra grein fyrir henni.
OrSin eru lögS í munn skósveini Eyvindar Bjarnasonar á leiS þeirra
vestur FljótsdalsheiSi. ,,Þenna svein hafSi Eyvindr tekit af válaSi ok
flutt utan meS sér, ok haldit sem sjálfan sik“. Þeir Eyvindur voru fimm
saman og skósveinninn hinn sjötti. Þeir ráku fyrir sér sextán klyfjahesta.
Skósveinninn kemur fyrstur auga á menn, sem ríSa á eftir þeim, ekki færri
en átján, allir lausríSandi, og þekkir sveinninn, aS þar fer Hrafnkell. Sveinn-
inn vekur athygli Eyvindar á eftirreiSinni, en hann fæst eigi um, og segir
þá sveinninn: ,,Þat býSr mér í hug, aS hann muni þik hitta vilja“.
Er Eyvindur tekur enn eigi undir þetta, segir sveinninn þessar fjórar
setningar:
,,Þat vilda ek, aS þú riSir undan vestr til dals; mantu þá geymdr;
,,ek kann skapi Hrafnkels, at hann man ekki gjöra oss, ef hann náir
,,þér eigi;
,,er þá alls gætt, ef þín er eins;
,,ok er þá eigi dýr í festi, ok er vel, hvat sem af oss ver5r“.
Þótt orS sögunnar veki engan grun um þaS, aS skósveinninn hafi eigi
unnaS Eyvindi, húsbónda sínum og velgerSarmanni, sýnir þó frásögnin,
aS sveininum hefur veriS annara um aS sjá sjálfum sér borgiS en aS berjast