Helgafell - 01.04.1943, Page 130

Helgafell - 01.04.1943, Page 130
266 HELGAFELL Vem ár vem i Norden Forlag Bonniers í Stokkhólmi gaf í fyrra út stóra handbók um helztu menn Norðurlanda, þá sem fremstir eru taldir og mest ber á í hverju landi. Vem ar vem i Norden (Hver er hver á Norðurlöndum). Einnig ísland hefur fengið þar sína deild og hana tiltölulega ríflega; bókin telur um 230 íslenzka menn, en 3000 Dani og álíka marga Norðmenn. Vér eigum ekki einlægt því að heilsa, að Svíar meti land vort þess að telja það með í verkum sínum og ræðum um Norður- lönd, svo að ástæða er til að votta forlaginu þakkir að oss var ekki gleymt að þessu sinni. Undirbúningi verksins hefur verið þannig hagað, að þeim mönnum sem ætlaður hefur verið sess í verkinu hafa verið sendar spurningar. Ef spurningunum var ekki svarað í tæka tíð, var það hlutverk ritstjórnarinnar að afla vitneskju um manninn á annan hátt, og eru þær greinar merktar stjörnu. Hvert land mun hafa haft sinn innlenda ritstjóra, en enginn þeirra er þó nafn- greindur í formálanum nema hinn íslenzki. Kynning þeirra manna út á við sem helzt bera hið íslenzka þjóðféjag uppi, stjórnmál þess, atvinnulíf, listir, bókmenntir og menningu, er eitt hið þarfasta verk, svo sannarlega sem vegur ís- lenzku þjóðarinnar í öðrum löndum er undir því kominn að hún hafi hlutgenga menn á að skipa. Hér var því tækifæri til að gera fslandi mikinn greiða með því að benda á nöfn og verk þeirra manna sem þar hafa helzt lagt fram nytsamleg og merkileg þjóðþrifastörf á einhverju sviði. Bók sú sem hér er um að ræða mun verða notuð um öll Norðurlönd, í lestrar- sölum bókasafna, ritstjórnum blaða og miklu víðar. En allt frá því að hún kom fyrir almennings sjónir hafa heyrzt raddir að ekki væri allt með felldu um hinn fslenzka hluta hennar, og nánari athugun hefur sýnt að misbrestir eru þvílíkir að eigi dugir að slíkt sé látið liggja í þagnargildi. Þessir eru fulltrúar íslenzkrar myndlistar í bók- inni: Gunnlaugur Blöndal, Guðmundur Einars- son frá Miðdal og Ríkharður Jónsson. Alla aðra vantar, þar á meðal Ásgrím Jónsson, Einar Jónsson, Jóhannes Kjarval og Jón Stefánsson. Oss þykir ólíklegt að nokkur kunnugur fáist til að viðurkenna þetta úrval, að hinum fyrstnefndu ólöstuðum. Af tónlistarmönnum gleymir bókin Jóni Leifs. Auðjegð vor á þessu sviði er sízt svo mikil að vér höfum efni á að láta hlutdeild hans ónefnda. Söngmenn íslenzkir eru eftir þessari fræðibók blátt áfram engir til. Hvorki María Markan, Stefán íslendingur né Einar Kristjánsson hafa fundið náð fyrir augum hennar. Þess ber þó að gæta að stjarna íslenzkra söngvara hefur farið hækkandi síðan bókin var f undirbúningi, svo að hér kann að vera nokkur vorkunn. Af rithöfundum fæddum kringum aldamót nefnir bókin Guðmund Hagalín og Kristmann Guðmundsson. Ekki lætur hún heldur undir höfuð leggjast að kynna öðrum þjóðum ritverk Axels Thorsteinssonar, Benjamíns Kristjánsson- ar og Knúts Arngrímssonar. Hins vegar vantar þessa höfunda: Davíð Stefánsson, Halldór Kilj- an Laxness, Halldór Stefánsson, Tómas Guð- mundsson og Þórberg Þórðarson. Hér er með öðrum orðum ekki aðeins hafnað eina skáldi á íslenzka tungu sem athygli hefur vakið erlendis á síðasta áratugi, heldur má heita að allir aðrir sem helzt hafa sett svip á fslenzkar bókmenntir þessa tfmabils, séu skornir niður við trog. Meðal vísindaverka sem unnin hafa verið á íslandi á síðustu árum er eitt sem helzt hefur verið nokkur gaumur gefinn í öðrum löndum. Það er fornritaútgáfan og þær rannsóknir á upptökum íslendingasagna sem þar eru lagðar fram. Aðalmaður þessa verks, annar en Sigurður Nordal, hefur verið dr. Einar Ól. Sveinsson. Vem ar vem i Norden þekkir ekki nafn hans. Aftur á móti eru þeyttir þar lúðrar fyrir sum- um þeim ,,vísindamönnum‘‘ sem meiri gustuk hefði verið vegna sæmdar íslands að hjúpa miskunnarblæjum þagnarinnar. Þá daga þegar þetta greinarkorn er skrifað, hafa blaðamenn víðs vegar um Norðurlönd rekið sig á eitt dæmi um eyður bókarinnar: nýi for- sætisráðherrann Björn Þórðarson er hvergi nefndur þar. Hann hefur þó um mörg ár gegnt embætti sem eitt hefði átt að nægja til að ttyggja honum sæti. Nú hafa verið nefndir nokkrir menn sem vatnar í bókina þó að tæpast sé ofmælt að hvert mannsbarn í voru litla þjóðfélagi viti að þeir eru annað hvort hinir fremstu eða meðal hinna fremstu sem vér eigum til í sfnum grein- um. Engan hefði þangað til í fyrra órað fyrir að tiltök þætti að velja 230 helztu íslendinga án þess að geta þeirra. Hverjir standa þá í bókinni? Auðvitað getur ekki hjá því farið að þar eru margir menn sem allir hljóta að vera sammála um að sjálfsagt var að taka. En þess utan er þar undarlega margt manna sem fáir kunna deili á og litlar líkur eru til að neinn
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132
Page 133
Page 134
Page 135
Page 136
Page 137
Page 138
Page 139
Page 140
Page 141
Page 142

x

Helgafell

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Helgafell
https://timarit.is/publication/1076

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.