Tímarit Máls og menningar - 01.10.1976, Blaðsíða 52

Tímarit Máls og menningar
— Jú, einu sinni hafði ég dálitla trú á..., en það var nú alveg öfgalaust:
ég sá fyrir mér ljóðlínu eða vissar málsgreinar sem efnivið í leik að sam-
ræðum eða afbrigðum. Svo nennti ég þessu ekki. Það er trúa mín að öllu
skipti, hvað bærist að baki orðanna; og þessar hræringar getur maður orðið
var við þrátt fyrir orðin.
Eins og ég sagði, er Jorge Luis Borges nýbúinn að vera um tíma í Banda-
ríkjunum. Ur þeirri för kemur hann ekki allskostar ánægður.
— Ég hef uppgötvað, að það finnst ekki nokkur maður í Bandaríkjun-
um, sem les. Stúdentar lesa reyndar það, sem kennarar þeirra uppáleggja
þeim. Ég var að ræða við hóp stúdenta í Ríkisháskólanum í Michigan. Þá
kemur Bernard Shaw til tals, og ég var spurður hver hann væri. Þetta er
nú ótrúlegt! Einn sagðist hafa séð á leiksviði „Salorné" eftir Oscar Wilde
og hafði eitthvað yfir úr því, en rak svo í rogastans, þegar ég sagði honum,
að þarna væri á ferðinni temað í dauða San Juan Bautista. Hann hafði ekki
áttað sig á þessu.
— Gæti hugsast að sjónrænir fjölmiðlar eigi sök á þessum glomp-
um?
— Það gæti borið sig. Þeir híma inni hjá sér yfir útvarpi eða sjónvarpi
— eða þá íþróttabraukið! Argentínska lýðveldið er ekki neitt sérstakt, en
vera má, að við séum aðeins fróðari en þeir. I annað skipti barst talið að
svifgörðum Babilons: enginn kannaðist við þá. Þessir hlutir, sem allir eiga
að þekkja — Sjö furðuverk heimsins o. fl. — eru óþekkt.
— Grunninn vantar.
— Það er eins og vinur minn Roldona segir: „Þá skortir undirskilning-
inn“. Mér detmr í hug piltur, sem sagði við mig: „Nú er það doktorsprófið
og síðan hyggst ég helga mig lestri“. Mér finnst það nú eðlilegri gangur
að lesa fyrst og verða síðan doktor, eða hvað? Skyldulestur; það er fráleitt,
eins og fólk væri skikkað til ásta, skylduhamingja. Lestur er lystisemd.
Hvernig verður hann að skyldu? Þetta er greinilegast í Miðvesturríkjun-
um, í auðninni. Texas og New York eru öðruvísi. Nýja England býr að
hefðum. Emerson, Thoreau, Hawthorne, Henry James, William James.
Poe, sem fæddist í Boston... En Miðvestrið er Barbaríið. Ég var hvekktur
á ýmsu, sem ég hefði ekki átt að fást neitt um. Eruð þér kunnur í Banda-
ríkjunum?
25 4