Tímarit Máls og menningar - 01.10.1976, Blaðsíða 95

hjá blessuðum Huberman, en hér er
erfitt með allar alhæfingar. Tilað-
mynda er ekkert samkomulag meðal
sagnfræðinga um það að girðingar 18.
aldar í Bretlandi hafi rýrt kjör sveita-
fólks, enda hafi þær skapað mikla
vinnu. Inn í þetta kemur sá mikli
vandi, hvernig á að skilgreina lífskjör;
hvað á að taka mikið tillit til þátta ut-
an efnislegrar neyslu? I því sambandi
draga marxistar fram, hve vinnuárið
var í raun og veru fáar vinnuvikur áð-
ur en iðnaðurinn tók að sliga menn.
Þetta er að sjálfsögðu feimnismál í
Austur-Evrópu, því víða lengdi „sósíal-
isminn“ vinnutímann alveg ofboðslega
hjá fátæklingunum.
Nú er að vísu skylt að geta þess að
Huberman vill sjálfur vera á móti ein-
strengingsskap og bókstafstrú. Hann læt-
ur þess oft getið í textanum og hefur
ýmsa fyrirvara á um þær tilgátur sem
hann setur fram. Utlínur til leiðbein-
ingar en ekki trúarjátning, segir hann
á einum stað (114). Þetta er Ioflegt en
í reynd er lesandinn í jafn miklum
vanda eftir sem áður nema hann hafi
aðgang að heimildum, nýrri yfirlitsrit-
um, endurbættu sögumati. Upplýsingar
um þau efni virðast ekki liggja á glám-
bekk þannig að útgefendum hafi vetio
tiltækar. Þessa geldur ritið í íslenskri
gerð alveg sérstaklega, því að hagsögur
eru býsna sjaldséðar á íslenskum bóka-
markaði.
Nú þykist ég hafa sýnt fram á það að
grundvöllur marxismans árið 1976
liggi annarsstaðar en í Jarðneskum
eigiim; þar er hinsvegar að finna út-
listanir á marxismanum sem nú eru í
mörgum greinum úreltar og hafa skakk-
ar áherslur. Hvernig er svo þessum
kalkaða marxisma komið á framfæri í
þeirri íslensku bók? Það sést best við
Umsagnir um btekur
athugun á 18da kafla sem ber hið
stolta heiti „Oreigar allra landa, sam-
einist!", en þar er aðallega verið að
kynna kenningar Marx einsog höfund-
ur hafði forsendur tilað skilja þær árið
1936. Hér er Huberman ekki að segja
kímnisögur úr þjóðlífi liðinna alda
heldur að gera grein fyrir hugtökum,
sértekningum. Afmörkun, skil og rök-
legt samhengi þarf því allt að vera ljóst.
En því er ekki að heilsa í íslensku út-
gáfunni.
Alþjóðaorðið analysis er ýmist þýtt
með athugun eða skilgreiningu (208,
209). Flestir þýðendur mundu líklega
kjósa að nota eitt og sama orðið og þá
helst greiningu, að greina í sundur.
Einnig kemur athugun fyrir sem þýð-
ing á investigation (209), en þar er átt
við rannsókn eða könnun. Ekki hef ég
rekist á það, hvernig OP kynni að þýða
definition, en yfir það er siður að hafa
orðið skilgreining. Nú má segja að
þýðingar séu samkomulagsatriði, það
sem mestu skipti sé samkvæmni í orða-
notkun, og er í sjálfu sér hægt að fallast
á það. En sé orðanotkunin á reiki, er
hætt við því að hugsun höfundar sé
ekki til skila haldið.
Dæmi finnast um það að labour
power sé þýtt sem vinna, en labour
sem vinnuafl (60, 208). Einmitt þessi
orð eru vandmeðfarin í marxískum
textum, á bakvið þau liggja skilgrein-
ingar sem draga Iangan slóða, bæði á
fræðilegu og praktísku sviði.
Gildi vöru er afskaplega mikilsverð
kategóría hjá Marxi. Hún fær heldur
slæma útreið hjá OP: „Samkvæmt
henni (þ.e. vinnugildiskenningunni) er
gildi vöru fólgið í því hlutfallslega
magni vinnu sem nauðsynlegt er til að
framleiða hana" (209). Huberman
sagði ekki þetta, heldur: „Samkvæmt
297