Tímarit Máls og menningar - 01.10.1976, Blaðsíða 76

Tíðarandinn
HERFJÖTUR
Eg held ég muni rétt að menn hermi
uppá Jósef Göbbels eða einhvern hans
kumpána hið átakanlega spakmæli um
áróðurslygina, að sé hún nægilega oft
endurtekin verði henni trúað, hversu fá-
ránleg sem hún kann að hafa þótt í
fyrstu. Menn vitna stundum til þessara
vísdómsorða þegar þeir þykjast sjá þess-
ari aðferð beitt og ekki síður þegar þau
virðast sanna innihald sitt í viðbrögð-
um samborgaranna. Og þá er eingin
furða þótt í framhaldi af því sé spurt:
Hversvegna geingur síendurtekin lyga-
þvæla betur í fólkið heldur en vandlega
röksmdd sannindi, sem vitrir menn og
góðgjarnir þreytast ekki á að endurtaka
og leggja stundum líðan og líf að veði
fyrir?
Svarið við þessu er víst hvorki eitt né
eindregið, en vafalítið er ein ástæða
þýngst á metunum. Áróðurslygi er að
öllum jafni framúrskarandi yfirborðs-
lega fram reidd og skírskotar fyrst af
öllu til hugsanaletinnar sem leynist ein-
hversstaðar í hverjum manni, og að
þessu leyti er áróðurslygi undur notaleg
fyrir sinnið sem skinnið: Það sem þægi-
legast var reynist eftir allt saman hafa
verið rétt, því það er alltaf og allsstaðar
verið að segja það. Til dæmis að taka
eru varnir íslands og annarra vestrænna
278
lýðræðisþjóða í hollum höndum, og sak-
lausir erum við af blóði einhverra asíu-
manna sem eru svo gersamlega óskyldir
okkur að litarfari lífskjörum og hugs-
unarhætti að fávíslegt væri af okkur hér
uppá Islandi að vera að brjóta um það
heilann hversvegna verið er að eyða
þeim, það kemur okkur ekki við. Við
stöndum dyggilega á verði í þágu varna
Islands með því að halda okkur saman
cg sitja rólegir meðan alvarlega eygðir
landsfeður hafa fyrir okkur farsælt vit.
Sálartetur sem þannig hugsar er ekki
endilega heimskt, en það er illa vanið,
og á sér því miður marga lika meðal
háttvirtra kjósenda á Islandi; er tiltölu-
lega stefnulaust um þau þjóðmál sem
hæst ber hverju sinni og hugsar þar að
auki ekki svo mjög um vonzku komm-
únista, dyggðir íhaldsaflanna né hag
þjóðarinnar af hersetunni eða aðild að
Nató. Þetta sálartetur er umfram allt
fegið að þurfa ekki að hugsa um svo-
leiðis hluti. Það kynni að kosta sitt, og
auk þess er í mörg horn að líta. Svo er
hinum vísu landsfeðrum fyrir að þakka
að hver óbreyttur maður þarf að hugsa
fast og af fullri einlægni um peninga
og gildi þessara snepla einsog því þókn-
ast að hníga eða stíga frá degi til dags,
vinna fyrir þeim fram á nætur og missa
kannski af McCloud fyrir bragðið.
Þegar Island var vélað í Atlantshafs-
v j