Tímarit Máls og menningar - 01.10.1976, Blaðsíða 97

upp, bæði á frummálinu og nokkrum
öðrum málum. Marx nefndi verk sitt:
Das Kapital. Kritik der politischen
Okonomie. Samsvarandi heiti hefur það
fengið á öðrum málum eða: Auðmagn-
ið. Gagnrýni þjóðhagfrceðinnar. A þessu
er ein undantekning og það er enska
þýðingin sem gerð var undir handar-
jaðri Engels og út kom 4 árum eftir lát
Marx, þar er undirtitillinn: „Gagnrýn-
in greining á kapítalískri framleiðslu".
Þessu var strax breytt í Kerr-útgáfunni
1906 en Moskva heldur sig við Engels
og það gerir Huberman líka. Auðvitað
átti þessi sérstaka gerð ekkert erindi
inní íslenskan texta, þaraðauki hlaðin
tveim þýðingarvillum.
OP getur gert miklu betur en þetta.
Það sýnir hann í þeim hlutum bókar-
innar þarsem frásagnargleði höfundar-
ins er mest. Þar er þýðingin víða með
miklum ágætum, fjörleg og safamikil
einsog textinn hjá höfundi sjálfum. OP
sýnir einnig að hann getur verið laginn
við texta sem í raun og veru eru hið
mesta torf. Honum hefur ugglaust
runnið til rifja hve þýðingin var ófull-
komin á ýmsum Marxtextum sem birt-
ust í Úrvalsritunum hér um árið og
Huberman vitnar í. Tekur hann sér
fyrir hendur að bæta þar um betur sem
ekki var vanþörf á og tekst það víða,
þótt sumar af breytingum hans orki
tvímælis. Umkvörtunarefnin við OP
eiga því ekki rætur í getuleysi hans
heldur agaleysi. Eftilvill hefur hann
vantað handleiðslu og aðhald af hálfu
útgefenda. Mér sýnist að OP hafi vissu-
lega ýmislegt það til brunns að bera sem
gæti gert hann að afbragðs þýðanda.
Hann er gersamlega laus við þann
hvimleiða nafnorðastíl sem yfirleitt
einkennir unga menntamenn; hann
Umsagnir um haekur
knúsar ekki setningar hverja ofaní
aðra; enskur stíll og orðafar sést að
jafnaði ekki í gegnum þýðinguna.
Nú vil ég taka vinnubrögðin við
þýðinguna til nokkru nánari athugunar
(ekki greiningar!) og læt þá marxíska
hugmyndafræði að mestu liggja milli
hluta. Fyrst eru álitamál í orðavali.
Þarf samfélag endilega að „saman-
standa af“ stéttum (11)? Er hægt að
segja að „venjur hafi kraft“ (17)? Er
ekki hæpið að tala um kirkjuna sem
stétt (22)? Er ekki óþarfi að „herra“
kaupmanninn Aldersley (40)? Vald-
misbeiting er kannske heldur óþjál
(83). Af hverju er hið dauða orð
burgeis endurvakið (103)? Var nauð-
synlegt að nota orðið negri (159)?
Fornfálegt þykir mér orðið kotún í ís-
lensku (179). „Að steyta görn“ þótti
strákslegt fyrir nokkrum áratugum, en
á það við á prenti á okkar tímum
(179)? Til hvers er tvöföldunin í „fá-
tækum asnakjána" (180)? Ymsir segðu
að tvöföld ástæða væri tilað varast
„leiðandi Iærisvein" (202). Er rentan
ekki búin að missa þegnrétt í málinu,
einnig þótt talað sé um jarðarrentu
(227)?
Hér að framan sagði að enskan skini
ekki í gegnum þýðinguna. A því eru þó
undantekningar. Þýðandi hefur stund-
um freistast tilað ávarpa lesendur með
þú-þú þegar höfundur hefur sagt „you“
og á þá við þann ónafngreinda aðila
sem heitir man á dönsku. Þetta breiðir
sig yfir heilar og hálfar síður á einum
fimm stöðum í bókinni og er til lýta.
Ennþá hvimleiðara þykir mér þó að rek-
ast á orðið bissness, stafsett svo. Bókin
er öll útbíuð af þessu, einnig af sam-
setningum eins og bissnesmaður og biss-
nespólitík. Þetta er oftastnær „þýðing“
299