Morgunblaðið - 16.12.1987, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ, MIÐVIKUDAGUR 16. DESEMBER 1987
Óskir um breytingar á kaupskrárnefnd:
Iðnsveinafélag Suðumesja
ætlar sjálft að skrifa ASI
Keflavfk.
STJÓRNARFUNDUR hjá
Iðnsveinafélagi Suðurnesja í
gærkvöldi samþykkti að
skrifa ekki undir bréf það,
sem fjölmennur hópur starfs-
manna á Keflavíkurflugvelli
ætlar að senda miðstjórn Al-
þýðusambands íslands um að
breytingar verði gerðar á
kaupskrárnefnd. Halldór
Gunnlaugsson formaður Iðn-
sveinafélagsins sagði í
samtali við Morgunblaðið í,
gærkvöldi að félagið ætiaði
sjálft að leita til ASÍ um úr-
bætur í þessum málum og
væntanleg yrði erindi þeirra
í svipuðum dúr og bréf það
sem starfsmenn á Keflavíkur-
flugvelli samþykktu á
mánudag að senda til ASI.
Fjölmcnnur fundur trúnaðar-
manna, launþega og fulltrúar
stéttarfélaga starfsmanna vamar-
liðsins á Keflavíkurflugvelli
samþykktu á fundi á mánudaginn
að senda miðstjóm ASÍ erindi þar
sem farið er fram á að beytingar
verði gerðar á kaupskrámefnd.
Starfsmólkið lýsti yfir óánæju
sinni með störf nefndarinnar sem
fjallar um launakröfur og ágrein-
ingsmál. í nefndinni sitja þrír
menn, frá VSÍ, ASÍ og fulltrúi
stjónvalda sem er oddamaður.
Fulltrúar 9 stéttarfélaga sem
hafa að baki sér um 700 manns
hafa undirritað bréf það sem starf-
semnn á Keflavíkurflugvelli ætla
að senda ASÍ, tvö félög Iðnsveina-
félagið og Verkalýðs og Sjó-
mannafélag Keflavíkur vildu ekki
standa að samþykktinni. Félögin
sem hafa undirritað bréfið eru:
Verkakvennafélagið, Verslunar-
mannafélag Suðumesja, Verka-
lýðs og Sjómannafélagið í Garði,
Verkalýðs og Sjómannafélag Mið-
neshrepps, Bifreiðastjórafélagið
Keilir, Félag Rafeindavirkja,
Verkalýðs og Sjómannafélag
Grindavíkur, Félag Slökkviliðs-
manna Keflavíkurflugvelli og
Matsveinar. Trúnaðarmenn þeirra
starfsmanna á Keflavíkurflugvelli
sem eru í Iðnsveinafélaginu og
Verkalýðs og Sjómannafélagi
Keflavíkur undirrituðu bréfið.
BB
Morgunblaðið/Theodór Kr. Þórðarson
Við jólatréð í Borgarnesi
Hugmyndir ASÍ:
Kaupskrámefnd verði
skipuð fimm fulltrúum
„Ég skrifaði ekki undir vegna
þess að við vorum áður búnir að
senda Alþýðusambandi íslands
bréf, þar sem við óskuðum eftir
að breytingar yrðu gerðar á
kaupskrárnefnd og ég vissi að
svarbréf var á leiðinni," sagði
Guðmundur Finnsson, starfs-
maður verkalýðs- og sjómanna-
félags Keflavíkur, aðspurður um
ástæður þess að hann, ásamt full-
trúa Iðnsveinafélags Suðumesja,
skrifaði ekki undir erindi í fimm
liðum um breytingar á kaup-
skráraefnd, sem ákveðið var að
senda miðstóra ASÍ á fundi trún-
aðarmanna, launþega og starfs-
manna stéttarfélaga starfs-
manna varnarliðsins á
Keflavíkurflugvelli.
Guðmundur sagðist hafa fengið
svarbréf ASÍ í hendurnar í lok fund-
arins og lesið það þar upp. í bréfinu
er varpað fram hugmyndum um að
kaupskrárnefnd verði skipuð fimm
fulltrúum í stað þriggja nú. Einn
sé skipaður af ráðherra án tilnefn-
ingar og sé hann formaður nefndar-
innar. Tveir fulltrúar séu tilnefndir
af VSÍ og tveir af ASÍ og sé annar
fulltrúi miðstjórnar ASI, en hinn
fulltrúi verkalýðsfélaganna á Suð-
umesjum. Auk þess verði jafnan
viðstaddir á fundum nefndarinnar
fulltrúi starfsmannahalds Vamar-
liðsins og trúnaðarmaður viðkom-
andi félags.
Guðmundur sagðist hafa talið
það eðlilegt að í framhaldi af þessu
bréfi hefði fundurinn vísað málinu
til stjórna verkalýðsfélagana á
svæðinu og að þær tillögur sem
fundurinn hafði samþykkt, hefðu
orðið innlegg í væntanlegar viðræð-
ur um breytingar á kaupskrárnefnd.
Nýir skattar ríkissljórnarinnar
nema 5,14 milljörðum á næsta ári
Fjármálaráðuneytið hefur sent frá sér fréttatilkynningu þar sem
sundurliðaðar eru þær skattbreytingar sem orðið hafa í tíð þessarar
ríkisstjórnar. Samkvæmt útreikningum ráðuneytisins nema nýir skatt-
ar ríkisstjórnarinnar nettó rúmum 5 milljörðum króna miðað við
álagningu á næsta ári, eða sem svari 24,2% af áætlaðri landsfram-
leiðslu næsta árs. Heildartekjur ríkissjóðs vegna þessara skatta eru
áætlaðar 25,5% af landsframleiðslu næsta árs.
> Fréttatilkynning fjármálaráðu-
neytisins fer hér á eftir í heild:
1. Undanfama daga hefur farið
ýmsum sögum af stórfelldum skatta-
álögum á landsmenn. í byijun
síðustu viku voru nefndar tölur í
kringum 1 milljarð, en í vikulokin
voru nýjar skattaálögur farnar að
nálgast 10 milljarða króna í fréttum
og jafnvel ekki séð fyrir endann á
þeim ennþá. Það er ekki nema von,
að almennir skattgreiðendur eigi
erfítt með að átta sig á staðreyndum
þessa máls.
2. Hins vegar er mjög mikilvægt,
að almenningur fái sem gleggsta
mynd af þeim viðamiklu skattkerfis-
brejrtingum, sem ætlunin er að
hrinda í framkvæmd nú um áramót-
in. Hér að neðan er reynt að varpa
nokkru ljósi á málið með því að gera
grein fyrir helstu skattbreytingum,
sem orðið hafa í tíð þessarar ríkis-
stjómar. Jafnframt er í fylgiskjali
sýnd nákvæmari lýsing á einstökum
atriðum.
í fyrsta lagi má nefna efnahags-
aðgerðir ríkisstjórnarinnar í júlí, en
þær fólust í aukinni tekjuöflun til
þess að draga úr hallarekstri ríkis-
sjóðs og þensluáhrifum hans hér
innanlands. Þannig var söluskatts-
stofninn víkkaður með fækkun
undanþága, meðal annars á ýmsum
matvælum, tölvum og sérfræðiþjón-
ustu. Þá var einnig lagt sérstakt
gjald á bifreiðir og erlendar lántök-
ur, auk þess sem kjamfóðurgjald og
ríkisábyrgðargjald voru hækkuð.
Með þessum fyrstu aðgerðum var
talið, að brúttótekjur ríkissjóðs
myndu aukast um 3.700 m.kr. mið-
að við heilt ár og verðlag 1988.
Til þess að draga úr áhrifum þess-
ara aðgerða á afkomu lífeyrisþega
og tekjulágra barnaflölskyldna var
ellilífeyrir hækkaður sérstaklega um
320 m.kr. og barnabótaaukinn, sem
rennur til tekjulágra fjölskyldna, um
240 m.kr. Nettótekjuöflun í ríkissjóð
með þessum fyrstu aðgerðum nam
þannig 3.140 m.kr.
I öðru lagi var í október gripið
til frekari aðgerða til þess að hamla
gegn þenslu með hækkun a innflutn-
ingsgjaldi af bifreiðum og áfengis-
og tóbaksverði. Þessar ráðstafanir
má meta til 600 m.kr. tekjuöflunar
miðað við heilt ár.
I þriðja lagi voru boðaðar ýmsar
breytingar á tekjuöflun ríkissjóðs í
fjárlagafrumvarpi fyrir næsta ár,
sem nú er til umræðu á Alþingi.
Hér má nefna hækkun tekjuskatta
á fyrirtæki, víkkun á launaskatt-
stofni og söluskattstofni, arðgreiðslu
ríkisfyrirtækja o.fl. Samtals hafa
þessar aðgerðir verið metnar til
1.400 m.kr. á næsta ári.
í fjórða lagfi má nefna sérstak-
lega þá kerfísbreytingu í tolla- og
söluskattsmálum, sem skýrt var frá
í byijun desember. Þessi breyting
gerir ráð fyrir algjörri uppstokkun
á aðflutningsgjöldum bæði með stór-
felldri tollalækkun og fækkun
smærri gjalda. Auk þess er sölu-
skattsundanþágum enn fækkað og
jafnframt ákveðið að taka upp virðis-
aukaskatt í ársbyijun 1989.
Með þessari kerfisbreytingu auk-
ast brúttótekjur af söluskatti um
tæplega 4.900 m.kr., en á móti
Iækka tekjur af tollum og eldri vöru-
gjöldum um 2.800 m.kr. Mismunin-
um, 2.050 m.kr. er varið til:
m.kr.
a) Aukinna niðurgreiðslna 1.250
b) Sérstakrar hækkunar á ellillfeyri 280
cj Sérstakrar hækkunar á bamabótum 320
d) Endurgreiðslu á kjamfóðurgjaldi 200
2.050
3. Inn í þessa skattaumræðu hafa
ennfremur dregist tvö atriði til við-
bótar, sem valdið hafa misskilningi.
Þar er annars vegar um að ræða
venjulega endurskoðun á tekjuáætl-
un ríkissjóðs á þessum árstíma. ÞeSsi
endurskoðun endurspeglar fyrst og
fremst áhrif meiri innheimtu tekna
á árinu 1987 á áætlunina fyrir næsta
ár, en er alls ekki vísbending um
aukna skattheimtu. Þessi áhrif hafa
verið lauslega metin til um 600
m.kr. á næsta ári.
Hins vegar hefur verið talið, að
með því aukna átaki í skattaeftirliti,
sem stefnt er að á næsta ári, megi
búast við betri skattskilum, einkum
í söluskatti. Þess vegna er í tekju-
áætlun áætlað, að þetta gæti skilað
allt að 400 m.kr. á næsta ári. Þessi
áætlun er vitaskuld óviss, en engu
að síður talin fyllilega réttlætanleg.
Það er aftur á móti fráleitt að taka
þessa tölu sem dæmi um auknar
skattaálögur. Miklu frekar er hún
dæmi um réttlátara skattkerfi.
4. Hér að framan hefur verið drep-
ið á helstu atriðin í tekjuöflun
ríkissjóðs á næsta ári. Til þess að
fá heildarmynd af skattlagningu
ríkissjóðs er eðlilegast að skoða tekj-
urnar í hlutfalli við landsframleiðslu.
Þetta er gert í meðfylgjandi töflu,
þar sem raunar eru sýnd tvö hlut-
föll, bæði fyrir skatttekjur og heild-
artekjur, þ.e. að meðtöldum
vaxtatekjum og arðgreiðslum.
Skatthlutfallið er þó nærtækari
viðmiðun í þessu samhengi og eins
og taflan sýnir hefur það breyst tals-
vert á undanförnum árum. Hæst fór
skatthlutfallið árið 1982, en lægst
árin 1985—1987. Það er engin tilvilj-
un, að skatthlutfallið skuli vera með
lægsta móti bæði í fyrra og á þessu
ári, þar sem hallarekstur ríkissjóðs
hefur verið mikill þessi tvö ár. Á
næsta ári er hins vegar gert ráð
fyrir hallalausum ríkisbúskap og til
þess að ná því markmiði hækkar
skatthlutfallið á nýjan leik. Það er
þó samkvæmt þessum áætlunum
Sérstakar tekjuöflunaraðgerðir í ríkissjóð á árinu 1988
M.kr. Verðlag ársins 1988
Fjárlajja-
Júlí Október frunivarp Desember Alls
1. Víkkun BÖlunkatUstofns 2.500 — 600 4.880 7.980
2. Tollkerfisbreytin#ar - - 100 -2.830 -2.730
3. Bifreiðaakattar 650 300 — _ 950
4. Skattar á atvinnurekstur — — 600 _ 600
— tekjuskattar — — 150 — _
— launaskattur — — 400 — —
— vcrktakagjald — — 50 _ _
5. Ýmsirtekjustofnar 550 300 100 — 950
— erlendar lántökur 250 — _ _ _
— ríkisábyrgðargjald 100 — — _ _
— kjamfóðurgjald 200 — — ■ — _
— ardyr ríkisfyrirtækja — — 100 _ —
— ÁTVR — 300 — — —
1.-6. Brúttótekjuöflun .3.700 600 1.400 2.050 7.750
6. Sérntök hækkun bamabóta -240 _ _ -320 -560
7. Sérsttfk hækkun ellilífeyris -320 — _ -280 -600
8. Auknar niðurffreiðslur — — — -1.250 -1.250
9. EndurgTeiðsIa kjarnfóðurskatts - - — -200 -200
6.-9. Sérstakar hliðarráðstafanir -560 - - -2.050 -2.610
10. Nettótekjuöflun í ríkissjóð til þess að ná hallalausum rekstri árið 1988 3.140 600 1.400 0 5.140
lægra en til dæmis árið 1982 og
svipað og árin 1979 og 1981.
Heildart. Skattt.
1979 26,0 24,2
1980 24,8 23,4
1981 25,6 24,2
1982 26,3 24,5
1983 24,8 22,1
1984 25,1 22,5
1985 24,1 21,7
1986 23,9 21,9
19.87 áætlun 23,3 21,9
1988 spá (25,5) (24,2)
5. Þegar hlutfallstölur fyrir næsta
ár eru skoðáðar er rétt að hafa í
huga, að á þessari stundu ríkir óvissa
um fjárhæð landsframleiðslunnar á
næsta ári, þar sem ekki liggur fyrir
endurskoðuð þjóðhagsspá. Á hinn
bóginn má telja líklegt, að þær töl-
ur, sem miðað var við í Þjóðhags-
áætlun í október, muni breytast og
þá til hækkunar. Það á raunar við
um tölur fyrir bæði árin 1987 og
1988 og stafar meðal annars af
meiri veltubreytingum hér innan-
lands en áður var áætlað. Þetta
kemur bæði fram í auknum tekjum
ríkissjóðs á þessu ári og eins meiri
viðskiptahalla.
Þegar af þessari ástæðu er senni-
legt, að fjárhæð landsframleiðslunn-
ar fyrir næsta ár muni fremur
hækka en lækka. Auk þess er nán-
ast sjálfgefíð, að landsframleiðslan
hækki einnig vegna þeirra breyt-
inga, sem nú er gert ráð fyrir að
verði á tekju- og gjaldahlið fjárlag-
anna í meðförum Álþingis. Enda er
þar beinlínis aukið við bæði fjárfest-
ingar- og samneysluútgjöld ríkis-
sjóðs, auk þess sem neyslutilfærslur
hækka. Af þessum ástæðum er ekki
raunhæft að styðjast við óbreyttar
tölur um landsframleiðslu frá því í
haust. Við útreikning hlutfallstaln-
anna hér að framan hefur því verið
reynt að taka tillit til þessara áhrifa.
6. Niðurstaðan af þessum vanga-
veltum er því sú, að nýir skattar
þessarar ríkisstjómar nemi um það
bil 5 milljörðum króna, nettó, miðað
við álagningu á næsta ári. Þessir
skattar fara til þess að eyða halla-
rekstri ríkissjóðs og þar með halda
aftur af verðbólgu, viðskiptahalla og
erlendum lántökum. Þetta er kjarni
málsins.