Skírnir - 01.12.1905, Page 28

316
William James.
innar á ýmsum ölclum, en hverf nú að lnnni andstæðunnir
svartsýninni.
Þar sem bjartsýnu mennirnir eiga hægt með að gleyma
hinu illa i heiminum og telja það óverulegt, þá eru sumir
svo gerðir, að þeir geta ekki lokað augunum fyrir því,
það stendur fyrir þeim í allri sinni nekt, og þeir vei’ða
að hugsa um það, verða að fá úrlausn. En að réttlæta
tilveru hins illa, samrýma hana almætti og algæði skapar-
ans, hefur jafnan reynst eríitt fyrir heimspekinga og aðra,
sem það hafa reynt. Bölið getur auðvitað verið mismun-
andi, það getur verið stundarósamræmi milli mannsins og
þess umhverfis, sem hann lifir í; þá er hugsanlegt að
megi ráða bót á því. En í augum sumra er hið illa
rammara en svo, það er inngróið eðli hlutanna sjálfra og
verður ekki við þá skilið. Fyrir slíka menn er sjálft
lfflð óþrotlegur teksti til að sanna þetta. Öll gæði eru
fallvölt. »Beisku galli blandast æ beztu unaðstundir«.
Varla tíundi hver maður er hamingjusamur, ef að er gáð.
Og þó oss iíði vel i svíp, þá er óvissan um það, hve lengi
það standi, nóg til að anda dauðgusti á ánægjuna. Hug-
sjónum manna verður aldrei fullnægt, inst í sál sinni
verður hver maður að játa, að hann stendur langt að baki
því sem vera ætti.
»1 stuttu rnáli, lífið og andstæða þess eru óaðskiljatilega tvirin-
uð saniau. En ef lífið er gott, þá er andstæða þess ill og þannig
virðist öll jarðnesk hamingja hafa nrótsögn í sér fólgna. Um hana
audar gustur grafarinnar«.
Arangurlaust er að ætla sér að berja í þessa bresti
við þá sem sjá þá í allri þeirra nekt, því að:
»Vér viljum líf, sem er laust við dauðann, heilsu, sem veik-
indi vinna ekki á, gæði, sem ekki eru fallvölt, í stuttu nráli gæði
sem yfirstíga [ressa heims gæði . . .
Það eru alt af framtíðarhorfurnar, sem bregða ljóma yfir lrð-
andi stund. Ef vér trúum því, að lífsreynsla vor só í skjóli eilífs
siðgreðisskipulatrs, að þjániugar vorar hafi ódauðlegt gildi, að hinr-
ininn brosi við jörðunni og gnðirnir sjálfir komi að heimsækja oss,'
ef maður andnr að sér lífslofti trúar og vonar, þá líða dagarnir í.