Skírnir - 01.12.1905, Síða 37

Ymsar tegundir trúarreynslunnar.
325
fyrir oss alla undantekningarlaust, sagði Páll postuli, megura vér
um engan örvænta. Þessi trú á sanna helgi hvers manns keraur nú
á dögum fram í alk konar mannúðarvenjum og siðbótastofnunum
og í vaxandi óbeit á dauðarefsitigu og öðrum grimmilegum refsing-
um. Helgir menn með ofgnótt ástúðar sinnar eru hinir miklu blys-
berar þessarar trúar, þeir eru forkólfarnir, ljósið í myrkrinu. Eins
og droparnir, sem glitra í geislum sólarinnar, er þeir þeytast langt
á undan aðvífandi faldi öldu eða flóðs, vísa þeir veg og eru fyrir-
rennarar. Heimurinn getur ekki enn orðið þeim samferða, þess
vegna s/nast þeir oft kynlegir í vastri heimsins. Samt sem áður
færa þeir heiminum frjómagn, lífga og glæða góðleiksfræ, sem án
þeirra mundu aldrei vakna til lífsins. Það er ekki unt að vera alveg
eins auðvirðilegur og manni er tamt, þegar þeir eru komnir á
undan. »Brandr af brandi brennr,« og væri ekki oftrausti þeirra
á manngildinu til að dreifa, þá værum vér hinir andiega trénaðir.
I fljótu bragði skoðað, getur þá hinn helgi maður eytt ástúð
sinni til ón/tis og verið ginningaríífl og fórnardyr brennandi kærleiks-
hvata sitina, en kærleikur hans hefur verulegt og lífsnauðsynlegt
starf að inna af hendi í framþróurt félagslífsins. Eigi hlutirnir
nokkurn tíma að þokast upp á við, þá verður einhver að fást til
að stíga fyrsta sporið og taka á sig áhættuna við það. Enginn, sá
er ekki er fús á að reyna kærleikann eða að reyna að rísa ekki á
móti meingjörðum, eins og helgir menn eru alt af fúsir til, getur
um það sagt, livort þær aðferðir lánist eða lánist ekki. Þegar þær
lánast, hafa þær langt um ríkari áhrif en ofbeldi eða veraldarvizka.
Ofbeldið afmáir óvini, og hið bezta, sem um hygnina verður sagt,
er að húti geti haldið því sem eiuu sinni er fengið. En varnar-
uppgjöf skapar vin úr óvini, þegar vel gengur, og kærleikurinn
endurfæðir þá sem fyrir honum verða. Þessar helgu aðferðir eru,
eins og eg sagði, skapandi kraftar, og eldmóður sá er trúin veitir
sannhelgum möttnum gefur þeint vald og áhrif, sem gera þá ómót-
stæðilega undir ymsum atvikum, þar sem grunnfærttari mentt kæmust
hvergi úr sporum án þess að neyta heimshygginda sinna. Þessi
áþreifatiltga sönnun þess, að komast megi óhultur lengra en veraldar-
vizkan nær, hún er undragjöf, sem mannkynið á helgum mönnum
að þakka. Utsyn þeirra yfir betri heim huggar oss yfir kauðaskap
þeim og attdlegri ófrjósemi, sero alment ræður ríkjum, og jafnvel
þótt vér höfum orðið að játa, að þeir væru yfir höfuð ekki vel
sniðnir eftir umhverfinu, þá snúa þeir ymsum, og umhverfið batnar