Skírnir - 01.12.1905, Blaðsíða 85

Útlendar fréttir.
373
til þess að tala þar máli Noregs, og Svíar höfðu þar einnig full-
trúa, til þess að halda fram sínum málstað.
17. september bárust loks þær fregnir t’rá Karlstað, að samn-
ingar mundu takast og alt enda friðsamlega. En ekki var þá
uppi látið, hvernig þeir samningar væru. Það kom ekki fram fyr
en 25. sept. Þá var samþyktin birt bæði í Stokkhólmi og Krist-
janíu. Þetta eru helztu atriðin: 1. Allar deilur milli ríkjanna,
Svíþjóðar og Noregs, eiga á næstu tíu árum að leggjast undir úr-
skurð gjörðardómstólsins í Haag. Utidanskilin eru þó þau mál er
snerta sjálfstæði laudanna og heildarviðhald þeirra. Komi upp
deilur viðvikjandi rofi ríkjasambandsins, skal útkljá þær í sérstök-
um gerðardómi, sem þrír menn eiga sæti í; skal hvort ríkið um
sig velja til ltans eiun dómara, en þriðja dómarann verða þau að
koma sór saman um; geti þau það ekki, þá skal hann valihn af
forseta Svisslands. 2. Milli landanna skal vera hlutlaust belti, 30
kílómetra breitt, og mega á því svæði ettgar víggirðittgar vera,
engar herstöðvar nó herforði. Af því leiðir, að Norðmenn verða
að eyðileggja allar víggirðingar síttar á þessu svæði, eins og Svíar
kröfðust. Þó er kastalinn Kongsvinger undanskilinn. 3. Samþykt-
in skal lögð samtímis fram fyrir þing beggja ríkjanna. Yerði hún
samþykt af báðum, skal stjórn Noregs á ny skjóta því til rikis-
bingsins í Stokkhólmi, að það samþykki fyrir sitt leyti að sam-
bandi ríkjanna só slitið og heimili konungi að viðurkenna sjálfstæði
Noregs. Þá viburkenuingu skal svo stjórn Svía sem fyrst birta
nálægum ríkjum.
Yar svo þessi samþykt lögð fyrir þingin bæði í Noregi og
Svíþjóð. I stórþinginu var áköf rimma um hana, því flokkur
manna í Noregi vildi fyrir engatt mttn eyðileggja víggirðingarnar.
Atján niamia nefnd var kosin til þess að íhuga málið, en gat ekki
orðið á eitt sátt. Meiri hlutinn, 12 menu, lagði til, að samþyktin
yrði staðfest, en minni hlutinn, 6 menn, vildi að þingið feldi hana.
Forsprakki minni hlutans var Konow, fyrv. ráðherra. Taldi tninni
hlutinn, að gengið væri á réttindi Noregs, þar sem heimtað væri,
að víggirðingarnar værtt eyðilagðar, og kvaðst af tvennu illu held-
ur vilja halda bandalagittu við Sviþjóð, en ganga að niðrandi sætt.
Amæltu þeir minnihlutamennirnir fulltrúnm Noregs á Karlstaðs-
fundinum harðlega fyrir gerðir þeirra. Ut úr þesstt urðu megttar
æsingar til og frá um lattd og vildu miunihlutamennirnir fá kjós-
endur alment til þess að nVa upp og krefjast að satnþyktitini yrði
hafnað. Sumstaðar varð þeim töluvert ágengt og voru samdar