Skírnir - 01.08.1906, Page 40

232
Henrik Ibsen.
Skíinir.
taka verður til greina yið, þekking þessarar listar eftir
Ibsens tínia.
Einkennilegt var það fyrir Ibsen hve lengi hann lét
undirstraum hugar síns starfa að sköpun manna þeirra og
mynda, sem hann leiddi fram á sjónarsvið sín. Síðast af-
henti hann handritin hreinrituð, með hverri kommu ná-
kvæmlega settri á sinn stað, en tvisvar og þrisvar endur-
skrifaði hann hin síðari fullkomnu leikrit sín áður en liann
lét. þau fara frá sér, og persónur leikanna lét hann svo
að segja kynnast sér í huganum með löngum tíma og
endurteknum rannsóknum á einkennum þeirra og gervi,
áður en hann lét þær koma fyrir sjónir mannanna. Fyrst stóð
hann persónum sínum fjarri, álika og mönnum, sem hann
»mætti af tilviljun í járnbrautarlest«. Síðan urðu þær honum
kunnugar sem heimilisfólk og loks »handgengnar eins og
nánustu og beztu vinir«.
Eg hef hér að framan drepið stuttlega á helztu atriði
í höfundssögu Ibsens fram til þess tíma, er hann hafði
náð fullkomnum tökurn á þeirri list skáldmentanna, sem
nafn hans jafnan mun verða bundið við, leiksmíðinni.
Hér er ekki rúm til þess að fara út í nákvæmari athug-
anir né skýrslu um öll rit Ibsens á hinu síðara tímabili.
Hann starfaði stöðugt og reglulega, nærri að segja eins
og vél, sem vill og hugsar, að samning rita sinua, og þau
komu út hvert á eftir öðru, oftast nær með tveggja ára
millibili, og geta menn gjört sér í hugarlund hve afar-
miklu starfi hann hefur varið til þess að koma saman
hinum stuttu og, að því er einatt virðist, hversdagslegu
setningum, er byggja upp leiki hans, þá er rnenn gæta
þess, að hinn sami höfundur, er kvað hafa ort »Pétur
Gaut« á örfáum mánuðum, sat um tvö ár yflr »Vildanden«.
Svo mikilli nákvæmni og reikningslist beitir hann í rit-
um sínum, að ekkert er öðru vísi sett og engum atburði
er öðru visi skipað heldur en vera ber eftir hinu stranga
lögmáli, sem hann hefur sjálfur skyldað sig til að hlýða.
I leikritinu »Afturgöngur« kastar hann skugga eríða-
syndarinnar og erfðasjúkdómsins með svo hlífðarlausu afli