Skírnir - 01.08.1906, Blaðsíða 66

258
Islenzk liöfuðból.
Skírnir,
má ekki gleyma, að undir verndarvæng kirkjunnar fengu
ofsóttir menn hæli, og hún reyndi að vernda rétt lítil-
magnans og rétta þurfandi mönnum hjálparhönd. Á Hól-
um og útbúum staðarins var oft sægur af slikum mönn-
um. Einu sinni er talað um tólf þurfalinga, sem höfðu
þar fast framfæri. Auk þess var stór-ölmusugjöfum út-
býtt á hátíðum og tillidögum, einkum föstum. Þannig
gaf t. d. einn biskupinn alt það vaðmál sem gafst í offur
til staðarins og allan sakeyri úr Skagafirði fátækum mönn-
um, og má geta nærri, að það hefir ékki verið neitt
lítilræði.
Hversdagslífið á Hólum var og þannig, að það hlaut
að hafa mýkjandi áhrif á skaplyndi manna. Vitanlega
var þar allmikið um veizluhöld og sukk og svall stund-
um, ef biskupinn var glaðlyndur og mikill risnumaður,
mikill á borði, eins og sumir norrænu biskuparnir voru.
Heinrekur biskup Kársson var t. d. gleðimaður mikill og
hélt stórveizlur og bauð til höfðingjum úr héraði. Mest
var jólaveizlan, sem stóð yfir frá því á jóladaginn til
þrettánda; var þá »drukkit fast« og »skorti eigi hinn bezta
drykk«. Fjöldi fólks var á heimili. Fyrst biskupinn og
allir klerkar lians, ungmenni, sem stunduðu nám, vinnu-
lýðurinn, karlar og konur, arfsalsmenn og arfsalskonur,
og fátækir menn og fátækar konur, sem lifðu á ölmusu-
gjöfum biskupsins. Svo margt var af örvasa og fátækum
mönnum á Hólum, að sérstakur v a 1 i n n maður var skip-
aður til þess að sjá um þá, þjóna þeim til borðs og sæng-
ur. Þótti það í kaþólskri tíð vandasamt og veglegt starf
og mikilsvert, að það væri vel gert og miskunnsamlega.
Biskupinn hélt sig ríkmannlega eins og fyrirmanni
sómdi. Hann reis venjulega mjög árla úr rekkju og byrjaði
daginn með tíðagerð. Síðan gekk hann undir borð með
klerkum sínum og öðrum stórmennum, sem voru á staðn-
um eða aðkomandi voru. Meðan á máltíð stóð, stóð mað-
ur fyrir borðum, sem þjónaði honum. Um miðbik dags-
ins sat hann í málstofu með vildarklerkum sínum og skip-
aði málum þeirra manna, er sóttu fund hans, eða gaf út