Skírnir - 01.08.1906, Qupperneq 86

278
Ritdómar.
Skirnir.
þekkja líf og eðli og útbreiðslu þessara smávera; er það eðlileg
spurning og henni er líka auðsvarað. Allra minstu verur hafs og
vatna verða að bráð ofurlítið stærri verum, er aftur eru etnar af
enn þá stærri dýrum, og svo koll af kolli þangað til komið er t a.
m. til þorsktegundanna eða yfirleitt til hinna svokölluðu »nytjad/ra«
hafsins. I stuttu máli: íbúar hafs og vatna lifa hverir á öðrum
alveg eins og dyr á þurru landi; þetta er venjulegast orðað svo, að
d/ralíf hafsins byggist á jurtalífi þess, alveg eins og dyralíf á þurru
landi byggist á jurtalífinu þar.
Særek við strendur Islands hefir verið rannsakað talsvert, eink-
um á rannsóknarskipinu »Þór«. Þar að auki hafa synishorn verið
tekin á »Láru«, »Skálholti« og »Hólum«. Hafa þeir C. H.Ostenfeld
og O ve Poulsen, ungir grasafræðingar danskir, rantisakað það.
Vatnarekið hefir orðið útundan hingað til. Reyndar hefir
B j a r n i S æ m u n d s s o n tekið mörg s/nishorn á ferðutn sínum,
en þau hafa ekki verið rannsökuð enn þá. Þá hef eg og tekið
nokkur s/nishorn og hefir eitt þeirra, er reyndist allmerkileat,
verið rannsakað af Ostenfeld (C. H. Ostenfeld: Studies
on Phytoplankton II, A sample from a Lake itt Iceland). Synis-
horn þetta var úr vatnitm við Heiði í Myrdal. Einstök s/nishorn
frá einhverjum stað hafa ekki aðra þ/ðingu, en að s/na hvaða tegundir
voru þar á þeim ákveðna tíma og í hvaða ástandi þær voru þá,
en upplysa ekkert um hvernig lífi þessara smávera er háttað á
öðrum árstímum eins og eðlilegt er. En það er mergurinn málsins
að fá fulla vitneskju um lífssögu þessara vera, en til þess þart' að
taka syiiishorn til rannsóknar á ölluin árstímum með ákveðnu
millibili og það helzt í mörg ár.
Ungur d/rafræðingur danskur, C. Wesenberg-Lund að
nafni, hefir komið þess háttar ranttsóknum á fastan fót í Danmörku. Er
hann þegar orðinn alkunnur fyrir rannsóknir síttar og lians leið-
beiningar hefir verið leitaö í öðrum löndum, t. a. m. í Skotlandi,
við stofnun þess háttar rannsóknarstöðva.
Nú var með öllu ókunnttg saga þessara vera í norðlægum
löndum, því ekki var annað uppl/st um vatnarek þar, en það sem
lá í einstaka synishornum, því hvergi hafði reki verið safttað þar á
öllum árstiðum. W e s e n b e r g - L u n d fór því að hugsa utn að
koma þess háttar rannsókn á hér á landi og snéri t'l skólakennara
Bjarna Sæmundssonar í því efui. B j a r n i snéiist vel
við, og s/ndi mikinn áhuga á að koma því í kring; hann fékk
S í m o n P é t u r s s o n til að safna í Þingvallavatni, og Arna