Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Side 13

13
uni er eignuð þorgeiri Ljósvetningagoða, þar var Lögréttan síðast
um 1800, er alþingi lagðist niðr.
í þremr örmum á skurðunum sést hleðsla yzt eða grjót, eins
og áðr segir, enda er innar sem tveir eða þrír hringir úr grjóti,
hver innan 1 öðrum, niðr við bergið ogímiðjunni sem væri lítið af-
girt rúm með steinum á berginu (?), enn ekkert verðr sagt um þetta
með frekari vissu. Upphækkunin öll er á einum stað í tóttar-
veggnum, þar sem hann er hæstr. nær þrjár álnir, víða tvær álnir,
1 */2 alin; x alin, 3/4 alin, og á einum stað % alin> Þar sem lægst
er út við hringröndina,
Engum getr dulizt, að mannvirki þetta eða hringr eða upp-
hækkun hefir upphaflega verið gerð í einhverjum vissum tilgangi,
þar sem bilið er látið vera alt þeim megin, sem öruggara er að
ganga, rétt eins og það hefði verið augnamiðið, enn að austan nær
hringrinn út á blábrún, enda sýnist hafa hrunið úr honum út í
gjána? J>etta eru aðaleinkenni þessa mannvirkis.
Eftir miðjan dag lét eg fara yfir ána og byrja að grafa i
búðina móts við þúngvallabœ, svo kallaða „Njálsbúð“. Eftir því
sem hún nú lítr út, hefir hún öll fornleg einkenni, þar sem engin
nýrri hleðsla sést innan í eða ofan á henni. far sem gaflhlaðið
virtist vera, lét eg grafa, og einnig þar er eg hugði hliðvegginn
vera; kennimerki vóru þar öll óglögg, þar eð grjótið er dreift út
um alt bæði utan búðar og innan, svo að lítt auðið er að aðgreina
með vissu, hvar hin verulega hleðsla hefir verið; þó hygg eg
mega fullyrða, að helzt megi ráða í hleðsluna í gaflhlöðum eða
endum búðarinnar, enn hitt má þó telja víst, að á rúst þess-
ari í heild sinni sé þó forn mannaverk. Hafi það verið gaflhlöðin,
er eg hugði tákna þau, þá hefir lengd búðarinnar verið milli 70
og 80 feta. Annars eru allar búðir hér á þ>ingvelli meira eða
minna aflagaðar ýmist af verkum seinni alda manna eða af völdum
náttúrunnar, nema sú, er eg fyrst lét grafa. Eins og þessar búðir
koma nú fyrir sjónir, er lítt unt að átta sig á, hvar ráða skal að
til að leita hinna elztu undirstaðna, til að finna hina fornu lögun
þeirra.
Laugardaginn 5. júní lét eg halda áfram greftinum á Njáls-
búð, og hafði einn mann að verki; þá komu undirstöður búðarinn-
ar betr í ljós, einkanlega á suðrgafli hennar; þá komu í ljós þær
undirstöður, er fullyrða má að vera muni hinar fornu. Yeggirnir
báðir (hliðveggirnir), sýnast einnig allgreinilegir, þótt steinarnir sé
mjög úr lagi gengnir og hleðslan nokkuð aflöguð, samt er stefna
veggjanna allglögg og bein. Norðrgaflhlaðið rannsakaði eg mjög
nákvæmlega, og er það víst, að hið upprunalega gaflhlað er fundið,
og hefir það sömu aðaleinkenni og suðrgaflhlaðið, enn þess skal
geta, að annað gaflhlað sýnist hlaðið litlu innar, og hygg eg svo