Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Volume

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Page 23

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Page 23
23 lega borið niðr helzt á klaka og í vatnagangi, þvíað þingvallahraun er, sem kunnugt er, frá nýjara tímabili enn veltisteinarnir. Á mörgum stöðum eru hraunhellur, sem áin hefir runnið yfir; ein- kannlega sjást þar í einum stað hellur máðar af vatni, og er sem lægðir liggi langsetis sums staðar niðr eftir hellunum, sem vatnið hefir smámyndað hinn langa tíma, er áin hlýtr að hafa runnið þar. þ>egar niðr dregr undir vatnið, dreifist farvegrinn út og verðr að grasflesjum sléttum, enn mosamóar eru á báðar hliðar miklu hærri enn farvegrinn og ólíkir að iandslagi. Víða eru skurð- ir og gjótur í farveginum. Sums staðar eru leirar eða sandar, sums staðar er farvegrinn nær 3 álnir á dýpt, Oxará hefir runnið í vatnið skamt fyrir austan Skálabrekku; þar við vatnið eru klappir í farveginum, eru þær máðar (slípaðar), og ósinn glöggr. þessi farvegr er kallaðr „Árför“ eða „Árfar“ enn í dag. Geta skal þess, að fram undan árósnum heita i vatninu „Urriðaálar11 og „Árfars- grynning“ þar í kring; Landnámabók og Sturlunga saga ákveða með ljósum orðum, að Oxará hafi verið veitt í Almannagjá1. Eg gjörði mér mikið far um að sanna sögu landnámabókar og Sturlunga sögu um, að Oxará hefði verið veitt í Almannagjá, þviað það sýnir eitt með öðru, hvé sögur vorar eru áreiðanlegar, þegar þeim hefir eigi verið Spilt með ónákvæmum afskriftum eða innskotum, sem miðr eiga við. Nú hygg eg það sé fullsannað, að Öxará hafi verið veitt i Almannagjá, og hefir það líklega verið gjört, þegar alþingi var sett. þegar eg kom heim síðara hluta dags, gerði eg við uppdrátt minn af Almannagjá. Laugardaginn 18. júní gott veðr. þ>á lauk eg við uppdrátt- inn af Almannagjá, og setti ýmislegt á „Alpingisstaðinn“ (kortið 1) Landnámabók segir: f>eir (Ketilbjörn) höfðu náttból ok gerðu sér skála; þar heitir nú Skálabrekka. En er þeir fóru þaðan, kómu þeir at á þeirri, er þeir kölluðu Öxará. Handritið „Af“, er tilfœrt er neðanmáls, bœtir við: kómu þeir at árís, ok hjuggu á vök, ok feldu í öxi sína, ok kölluðu Öxará. Sú á var síðan veitt i Almannagjá, ok fellr um J»ingvöll. í>eir týndu þar öxi sinni; þeir áttu dvöl undir fjallsmúla þeim, er þeir nefndu Reyðarmúla; þar lágu þeim eptir áreyðar þær, er þeir tóku í ánni. Landn.b. Kh. 1843 5. P., 12. k. bls. 312—313. í Sturlunga sögu er þannig: En þeir (Ketilbjörn) gerðu sér skála þar er þeir höfðu nátt-ból, ok kölluðu þat af því Skálabrekku. En er þeir vóru þaðan skamt farnír, þá kómu þeir á ár-ís, ok hjuggu þar á vök 0g feldu í öxi sína, ok kölluðu hana af því Öxar-á. Sú á var síðan veitt í Álmannagjá, ok fellr nú eptir f>ingvellí. |>á fóru þeir þar til er nú er kallaðr Reyðarmúli. J>ar urðu þeim eptir reyðar þær, er þeir fóru með ; ok kölluðu þar af þyí Reyðar-múla. Sturl. Oxford 1878 VII. 12. 1. b. bls. 203. Eins stendr þetta í eldri útgáfunni, Sturl. Kh. 1817, 3, þ. i.k. bls. 202. Mér þykir það all-líklegt, að Ketilbjörn hafi einmitt á þessum stað, sem nú heita Urriða-álar, veitt. váreyðarnar; þvíað það var beinlínis á leiðinni, þegar hann fór frá Skálabrekku og austr yfir hraunið með vatninu, og er ekkert á móti að ætla. að örnefnið sé frá þeirri tíð, það kemr einnig mæta vel heim, að þegar Öxará rann þar, þá hlaut hann að reka sig þar á ána.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.