Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Side 27

27
Tivert þing og geymdir, eins og t. d. verðr að hafa verið með
viðinn úr búðunum. Eg hefi nú hugsað mér fjóra innganga á
Lögréttunni, verðr það eðlilegra, er slíkr mannfjöldi átti að taka
sæti á pöllunum. þessir inngangar skiftu hverjum palli í fjóra
jafna parta, og kemr þá sín tylft manna á hvern pallshluta, og
verða þeir (o: pallshlutarnir) eftir þessari skiftingu einna jafnastir.
í Lögréttunni sátu 12 tylftir manna auk lögsögumanns, er hafði
rúm sitt í miðjunni. í málunum eftír Höskuld Hvítanesgoða var
féð borið saman í lögréttu, þar segir: ,.f>eir (Flosi) gengu austan
at Lögréttu“, og „Njáll gekk vestan at Lögréttu og synir hans“;
„Skarphéðinn gekk á meðalpallinn, og stóð þar“ (k. i2367, bls. 638—
639). J»etta sýnir, að Lögréttan hefir hvorki staðið vestr við brekkuna
upp að Almannagjá, og heldr ekki austr við hraunið, þvíað einsog
sagan hér bendir á, var jafnslétt svæði austan og vestan að Lög-
réttunni, Grág. Kb. fastsetr Lögréttuna í ii7.k. „oc scal hon sitia
i þeim stað a valt, sem lengi hefir verit“. Eg hirði eigi að tilfœra
hið forna Lögberg hafi verið fyrir vestan á á gjábarminum lægra norðr frá
Snorrabúð (sjá Dppdr. af Almannagjá 10); auk þess telr hann víst, að Byrg-
isbúð hafi verið á Lögbergi hinu forna fyrir austan ána, og að þar hafi aldrei
Lögbergið verið í fornöld. Ein af sönnunum hans fyrir þessu nýja Lögbergi
er sú, er eg nefndi hér að framan, þar sem hann vill sanna af sjóndeildar-
hringnum á þingvelli að Lögberg hafi verið fyrir vestan ána nálægt vestra
barminum á Almannagjá. Guðbrandr gjörir grein fyrir þessari skoðunsinni
í ritgjörðum aftan við Sturlungasögu, er hann gaf út í Oxford 1878. þessi
skoðun hans styðst einkannlega við einn stað í Sturlungasögu í pappírs-
handriti því í British Museum, er hann leggr til grundvallar fyrir textanum
í útgáfu sinni. það hljóta allir að játa, að Guðbrandr sem frœðimaðr gat
eigi gengið þegjandi fram hjá þessum stað í Sturl., og hann á enda þakkir
skildar fyrir að hafa tekið fram þenna stað, sem sýnist vera svo ákveðinn,
þvíað það hefir líka leitt til þess, að farið var að rannsaka þingvöll bæði í
þessu og öðru tilliti. Enn þess ber líka að gæta, að elztu brot af kálfsskinns-
handriti af Sturl., sem er í Arna Magnússonar safninu í Kaupmannahöfn,
hefir eigi þenna stað; eins og líka hann sjálfr sýnir. Brot þetta heitir ÁM
122 a, enn Guðbrandr kallar það b í sinni útgáfu. Eg get eigi betr séð, enn
að Kálund telji það sjálfsagt, að Lögberg hafi verið fyrir vestan á ágjábarm-
inum eystra norðr frá Snorrabúð, þessum sama stað, sem Guðbrandr heldr,
og að Byrgisbúð hafi verið á hinu foma Lögbergi. Um^ þetta mál fer hann
mörgum orðum, þar sem hann talar um alþingisstaðinn i Islandslýsingu sinni;
telr Kálund þetta lítið efamál. Eg er Kálund samdóma um margt á þing-
velli og tekr hann margt fram bæði þar og víðar í bók sinni, sem vér getum
eigi náð til hér á landi, enn sem liggr við bókhlöðurnar f Kaupmh. og tel eg
það jafnvel einn hinn bezta kost við bók hans.
Eg skal leyfa mér að taka það fram, að eg er öldungis þvert á móti
skoðun Guðbrands og Kálunds það er kemr til Lögbergsins, og eins um
það, að Byrgisbúð hafi staðið á Lögbergi hinu foma, og hefir það ljóslega
komið fram af rannsókninni á þingvelli, að Byrgisbúð hefir þar aldrei verið,
og mun eg síðar í riti þessu sýna það.
Eg skal einungis geta þess hér, að hefði Lögberg ekki verið millum
gjánna, þá sjá allir, að það hefði verið hið ágætasta búðastœði. Hinar