Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Blaðsíða 34

34
Rétt við vatnið sést þar vella upp úr sprungu og úti í vatninu rétt
við landið skýtr upp bólum, og sýnist víða sem hœg vella í potti;
nafnið á Vellankötlu er því vel til fundið, eins og hún lítr nú út,
hvort sem hún hefir breytzt eða eigi, sem ekki verðr sagt með
vissu.
Sverðsfundrinn, sem eg hefi lýst hér að framan (bl. 20—21),
er mjög þýðingarmikill í þessu máli, bæði sá hluti af brandinum,
sem eg fann, og lika hinn, sem Björn hafði fundið áðr, og sem
Páll Gaimard fékk. það sést af því, sem eg fann, að saga Bjarnar
um fund hans hlýtr að vera öldungis rétt, þar sem hann vísaði
mér á glufuna, þar sem hann hafði fundið sverðhlutann. Eg get
eigi betr séð, enn þetta sé órækr vottr þess, að botninn í Almanna-
gjá hefir að minsta kosti á þeim stað eigi sigið niðr eða neitt um-
breytzt, þvíað það er ljóst, að ekki varð sverðið látið neðar upp-
haflega enn í glufu rétt niðr við grasrótina, Fyrir opið á gluf-
unni sýndist sem lagðr hefði verið steinn eða hella, er sigið hefði
síðan frá; vel getr verið, að sverðið hafi legið hér — og það er
enda líklegast — síðan í fornöld, og helzt lítr út fyrir, að það hafi
verið falið þar; hvernig á því stendr, verðr eigi sagt.
Enn þá einn vegr liggr frá Armannsfelli eða af Hofmanna-
fleti austr yfir hraunið undir Hrafnabjörg og hjá Raftahlíð, sem
kölluð er, og þaðan austr á Hrafnabjargaháls. þessi vegr var
kallaðr Prestavegr eða Byskupavegr, þ>að er auðsjáanlega þessi
vegr, sem talað er um við þingreið f>orgils Oddasonar (Sturl, I,
bl. 32): „Ok hugsa nökkut fyrir sér ráðit ok þykkir eigi ólíklegt,
at þeir Hafliði myndi þar fyrir sitja ok gæta svo hvárrartveggju
leiðarinnar, er önnur liggr fram undir Ármannsfell ok hjá Sleða-
ási: en önnur liggr. leiðin austr yfir hraun undir Hrafnabjörg, ok
undir Reyðarmúla til Gjábakka, ok svo austan um hraunit til búða“.
Eigi mun þetta eiga að skiljast þannig, að Presta- eða Byskupa-
vegrinn hafi verið hin vanalega leið, er Norðlendingar fóru á þing,
þvíað hún var miklu lengri, enn hana mátti þó koma á þing, ef
hin var varin. Enn Hafliði Másson hefir setið á Völlunum efri
langt fyrir ofan kastalana og fyrir ofan þinghelgi, og gat þannig
varið þeim þ>orgilsi að koma í þinghelgi, hvora leiðina sem þeir
lcómu, hvort heldr ofan Fögrubrekku, sem eg hefi áðr nefnt, eða
austan úr hrauninu fyrir endann á Flosagjá og niðr Prestakrók, og
svo niðr á Völluna efri1. J>essa vegi hefi eg sett báða áAlþingis-
1) þessi vegr mun vera hinn sami, sem farinn er enn í dag, austan frá
Vellankötluogfyrirneðan túnið í Skógarkoti og austan hraunið á Völlunum
efri. Eg skal og taka það hér fram, að gjáin öll heitir F lo s ag j á eftir
það er gjárnar koma saman fyrir norðan Lögbergssporðinn nyrðra og fram
að haftinu, þar sem virkisleifarnar sjást, hjá Byrgisbúðarrimanum, og alt
norðr í hraun þar fyrir framan, svo langt sem hún nær. það er misskiln-