Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Page 63

63
Friðriki byskupi, sem kom út hingað 981, Byskupas. 1., bls. 6.
Kemr þó alt i sama stað niðr. þorvaldr Spakböðvarson lét byggja
kirkju í Ási í Hjaltadal 16 vetrum áðr enn Kristni var lögtekin ;
hún stóð enn, þegar Bótólfr byskup var að Hólum, svo að ekki
var aðgert utan að torfum, enn Bótólfr var þar byskup 1238—1246,
Byskupas. i., bls. 7. Annars hafa menn hér vel getað þektklukk-
una, og hafa líka getað notað hana(?), þó að ekki væri til helgihalds.
1 Harðarsögu Grímkelssonar, Kh. 1847, bl. 93, er talað um klukku
og fer þó sú saga öll fram í heiðni. þ*að var þegar bœndr höfðu
lagt fund á Leiðvelli við Laxá hjá Grunnafirði til þess að ráða
Hólmverja af dögum. Indriði mágr Harðar var einn af höfuð-
mönnum þessarar ráðagerðar, enn þorbjörg systir Harðar vildi og
sœkja fundinn, enn Indriði kvað það þarfleysu. Enn þegar Indriði
var farinn, þá lét porþjörg söðla sér hest, og reið til fundarins, og
þá segir sagan: „Litlu síðar lét f“orbjörg söðla sér hest ok fór með
annan mann til stefnunnar; þar var fyrir mannfjöldi mikill ok háreysti
mikit; en er hún kom, drap klukku þeirra hljóð (klukka, neðan-
máls) ok þögnuðu allir. Hún mælti þá: vita þykjumst ek framferði
yðvart ok ætlan“, o. s. frv.
Hér liggr beinast við að ætla, að (þorbjörg hafi haft klukku
með sér og hringt henni til að fá hljóð á fundinum, þar sem áðr
var mikit háreysti. Að með klukku þeirra þorbjargar hafi verið
drepið hljóð, hljóta menn að taka eftir orðunum, að þorbjörg hafi
hringt klukku, enda var það hið hentugusta ráð til að vekja eftir-
tekt fundarmanna, enn henni var áríðanda, að allir heyrði mál
hennar. J>etta var hér um bil árið 986b
Landnámsmenn margir kómu frá kristnum löndum t. d. vestan
um haf, enda fóru menn síðan oftar til kristinna landa og dvöldu
þar. Við lögbergsgönguna var hringt (Grágás, Konungsbók,
24. kap.), enn hvort það var fyrir tignar sakir, eða einungis til
að stefna mönnum saman, verðr ekki séð með vissu; þó held eg
heldr það síðara; eða hvort þetta var siðr, áðr kristni var lögtek-
in, verðr heldr ekki með vissu séð.
En það sem einkum er eftirtektarvert við þessa tvo fundi er
fyrst það: Að þeir hafa fœ'rt oss marga nýja hluti, sem ekki
þektust hér áðr; annað, að þeir sanna, að karlmenn brúkuðu gler-
steinasörvi; þriðja, að þessar möttulspennur eru karlskraut. Hitt er
ekki sannað enn hér, að konur hafi borið það eingöngu. Margt
1) Orðin: drap hluhku þeirra hljóð, má og skilja á annan hátt, nefni-
lega: hljóð drap kluhhu þeirra, þ. e. þögn sló á háreysti þeirra; þeir urðu
hljóðir, þeir þögnnðu. Eða: klukku (dativ.) þeirra drap hljóð, hljóðið var
drepið úr klukku þeirra, þeir þögnuðu. Sbr. Fms. 11, llði-2: Ok nú drepr
ór hljóð fyrst ór konunginom.
J. þ.