Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.1880, Side 80

80
er einkennilegt við tóttina á f>yrli, er það, að afhúsið liggr alt
miklu lægra, eins og áðr er getið, og dyrnar út úr hliðveggnum
bæði á afhúsinu og aðalhúsinu, og auk þess þessir bálkar í afhús-
inu, hvé mjög sem þeir kunna að vera úr lagi gengnir. þ>að er
auðvitað, að ekkert verðr með vissu ákveðið að sinni, fyrr enn
fleiri hoftóttir verða rannsakaðar, sem nógar eru til á landi hér,
og samanburðr fæst; enn hvað sem þessu líðr, þá er tótt þessi í
öllu verulegu lík þeirri lýsingu, sem vér höfum á hofum í fornsög-
um vorum. í afhúsið var skipað goðunum, enn aðalhúsið var haft
fyrir veizlusal, er blótveizlur vóru haldnar. Sakir þessa eru engar
dyr milli aðalhússins og afhússins, að þangað hefir víst engum ver-
ið leyfilegt að koma, nema goðanum sjálfum eða þeim, sem hann
leyfði. Alt hofið skoðuðu fornmenn heilagt, og helgi hofanna var
aftekin með lögum, þegar kristni var lögtekin, nefnilega „að hof
öll skyldi vera óheilög“, enn mest helgi hefir þó hvílt yíir afhús-
inu, og milliveggrinn hefir því verið sem nokkurs konar fortjald
fyrir afhúsinu sem hinu allra helgasta. Dœmi Ingimundar hins
gamla sýnir ljóslega hofhelgina, er austmaðrinn bar sverðið í hofið ;
(sjá Vatnsd., Leipzig 1860, bl. 29). Austmaðrinn seldi Ingimundi
sjálfdœmi fyrir afbrot sitt, enn hann kvað það vænlegast fyrir aust-
manninn, að hann léti sverðið, þvíað það myndi helzt stilla reiði
goðanna, að hann gerði sem mest á móti vilja sínum fyrir afbrot sitt.
Á hofinu í |>órsnesi og þinginu var mikil helgi, og þannig hefir
það verið á öllum höfuðhofum. þ>að lítr út fyrir, að höfðingjar hafi
verið leiddir i hofin við ýms merkileg atriði á æfi þeirra, eins og
Landn., Kh. 1843, bl. 111, segir: „Var þá gjör hörg (í Krosshólum),
er blót tóku til; trúðu þeir því, að þeir dœi í hólana, ok þar var
f órðr Gellir leiddr í, áðr enn hann tók mannvirðing, sem segir
í sögu hans“. Hákon jarl hinn ríki leitaði Sigmundi Brestissyni
heilla í hofi þorgerðar Hölgabrúðar (sjá Fms. 2, 108).
Ein hin nákvæmasta lýsing á hofi er lýsingin í Kjalnesinga-
sögu á hofinu á Kjalarnesi, sem var höfuðhof í því þingi. Sagan
segir bl. 402 : „Hann (þorgrimr) var blótmaðr mikill; lét hann reisa
hof mikit í túni sínu. f>at var c fóta langt, en sextugt á breidd.
þ>ar skyldu allir menn hoftoll til leggja. þórr var þar mest tign-
aðr; þar var gjört af innar kringlótt svo sem húfa væri; þat var
alt tjaldat og gluggat. f>ar stóð f>órr i miðju ok önnur goð á tvær
hendr. Frammi fyrir þar stóð stallr, með miklum hagleik gjörr ok
þiljaðr ofan með járni; þar á skyldi vera eldr, sá er aldri skyldi
slokna. þ>at kölluðu þeir vígðan eld. Á þeim stalli skyldi liggja
hringr mikill af silfri gjörr; hann skyldi hofgoði hafa á hendi til
allra mannfunda; þar at skyldu allir eiða sverja um kennslumál öll.
Á þeim stalli skyldi ok standa bolH af kopar mikiU; þar skyldi í
láta blóð þat allt, er af því fé yrði, er þ>ór var gefit eðr mönnum.